PORADNIK MEDYCZNY. GINEKOLOG Osobnego omówienia wymaga antykoncepcja postkoitalna, czyli po stosunku. Polega na zastosowaniu tabletki z dużą dawką pochodnej progesteronu, im szybciej po stosunku, tym lepiej. Przyjmuje się, że stosować ją można do 72 godzin po stosunku, chociaż klasyczne zasady zakładają zażycie tabletki w ciągu 1 godziny po stosunku. Sposób ten należy traktować jako awaryjny, ponieważ jego skuteczność jest mniejsza (indeks Pearla 2 – 4), a duża, jednorazowa dawka pochodnej progesteronu nie jest obojętna dla zdrowia i nie powinna być często powtarzana. Wkładki domaciczne (spirale) Wkładki antykoncepcyjne są szeroko stosowane na całym świecie. Ze względu na technikę umieszczania wkładki w macicy, większość ginekologów zaleca spirale kobietom, które już rodziły. Współcześnie wyróżniamy dwa typy wkładek:
Wkładki z miedzią z reguły wydłużają krwawienia miesiączkowe o 1 do 2 dni oraz zwiększają ich obfitość, natomiast z hormonem odwrotnie – skracają długość krwawienia miesiączkowego do jego zaniku włącznie. Obecnie większość wkładek wykazuje działanie antykoncepcyjne przez 5 lat i po tym okresie (lub można wcześniej) należy usunąć ją z macicy. Działanie antykoncepcyjne wkładek domacicznych jest odwracalne krótko po ich usunięciu. Metody antykoncepcji naturalnej Do metod antykoncepcji naturalnej, opartych na kryteriach biologicznych zaliczamy:
Metoda termiczna opiera się na wpływie żeńskich hormonów płciowych na temperaturę ciała kobiety. W czasie działania estrogenów, czyli do jajeczkowania temperatura jest niższa, natomiast po owulacji, pod wpływem progesteronu temperatura podwyższa się. Przy prawidłowym stosowaniu tej metody skuteczność jej jest dość wysoka, indeks Pearla wynosi 0,8 do 3. Metoda obserwacji śluzu Bilingsów polega na obserwacji śluzu szyjkowego, który zmienia się w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego. Ogólnie można powiedzieć, że w pierwszej fazie cyklu (niepłodnej) w okolicach zewnętrznych narządów płciowych i przedsionka pochwy występuje suchość. Następnie rozpoczyna się okres płodny, który charakteryzuje się wilgotnością w okolicach zewnętrznych narządów płciowych spowodowaną występowaniem przezroczystego, rozciągliwego śluzu. Jajeczkowanie następuje tuż po szczycie wydalania śluzu i wówczas występują dni płodne. Metody naturalne wymagają bardzo dokładnego omówienia, ponieważ tylko zrozumienie zasad ich stosowania pozwala osiągnąć dobre wyniki. Prezerwatywa (środki mechaniczne) Prezerwatywa jest środkiem antykoncepcyjnym barierowym dla mężczyzn uniemożliwiającym przedostanie się nasienia do pochwy. Jej skuteczność jest niska i zależy od:
Środki chemiczne (spermicydy) Mechanizm ich działania polega na upośledzeniu zdolności plemników do zapłodnienia przez ich inaktywację. Na 5 do 20 minut przed stosunkiem wprowadza się do pochwy krem lub globulki plemnikobójcze. Sposób ten wymaga od obojga partnerów pewnej cierpliwości i tolerancji, skuteczność jest dosyć niska. Zdarzają się odczyny uczuleniowe na środki chemiczne. Stosunek przerywany Najczęstsza metoda antykoncepcyjna w Polsce (około 40%), niestety, najmniej skuteczna. Oprócz niskiej skuteczności nie jest godna polecenia również z powodów psychologicznych. Zmniejsza satysfakcję ze współżycia u obojga partnerów, może prowadzić do nerwic płciowych, przedwczesnego wytrysku, impotencji, braku orgazmu u partnerki, dyspareuni. Sterylizacja W Polsce sterylizacja jest prawnie zabroniona. Może dotyczyć kobiety – polega na przecięciu i podwiązaniu jajowodów lub mężczyzny – podwiązaniu nasieniowodów. Są to metody nieodwracalne, chociaż teoretycznie można podjąć próbę rekonstrukcji jajowodów lub nasieniowodów z wątpliwym jednak skutkiem. W praktyce dopuszcza się sterylizację kobiety na jej prośbę w przypadku, kiedy ewentualna ciąża może stanowić zagrożenie dla życia kobiety, chociaż w polskim prawodawstwie brak wyraźnej zgody na takie postępowanie. Problem planowania rodziny i związanej z nim antykoncepcji jest bardzo szeroki, nie można omówić go dokładnie w ramach krótkiej pogadanki, dlatego zachęcam do lektury listów i odpowiedzi w dziale DONIESIENIA LISTONOSZA oraz do kontaktu z własnym lekarzem ginekologiem. dr n. med. Stanisław Skublicki, 11.04.2006, ZdroweMiasto.PL (arch.) | |||
