Dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik Dolegliwości ze strony układu oddechowego są jedną z częstszych przyczyn wizyt u lekarza. Szczególny niepokój budzi utrzymujący się suchy kaszel i napady duszności, czyli odczucie braku powietrza. Objawy te mogą występować z dużym nasileniem oraz utrzymywać się długo, bądź po pewnych przerwach nawracać, zwykle jednak mają charakter napadowy i utrudniają normalne funkcjonowanie. U znacznego odsetka chorych kaszel i świszczący oddech to objawy skurczu oskrzeli w przebiegu astmy oskrzelowej, nawet gdy pojawiają się w bardzo wczesnym okresie życia. Najpoważniejszym zespołem chorobowym, który różnicujemy z astmą oskrzelową jest przewlekła choroba obturacyjna płuc (POChP). Ocenia się, że astma oskrzelowa najczęściej występuje w krajach wysoko rozwiniętych, a w wielu krajach o niskim uprzemysłowieniu i rozwoju ekonomicznym jest niezbyt częsta. Czynniki predysponujące do utrzymania się astmy w wieku dorosłym, to między innymi: rodzinny wywiad alergiczny, rozwój atopii, narażenie na alergeny, na dym tytoniowy, ciężki przebieg astmy dziecięcej i płeć żeńska. Ocena obecnej choroby, ale i informacje z przeszłości mogą być bardzo pomocne. Kaszel i napadowa duszność oraz świszczący oddech to główne objawy astmy. Epizod duszności ze świszczącym oddechem w przebiegu infekcji może być jej pierwszym objawem. Za rozpoznaniem astmy przemawiają nawroty choroby, występujące częściej niż 4 razy w roku i nie zawsze przy objawach infekcji dróg oddechowych. Często są to napady choroby towarzyszące kontaktowi z pewnym czynnikiem (na przykład znanym alergenem: kot, kurz). Dodatkowo za rozpoznaniem astmy przemawiają objawy uczulenia (alergii, atopii) dotyczące innych narządów, na przykład alergia pokarmowa, jak również występowanie alergii w rodzinie. Alergiczny nieżyt nosa często wyprzedza astmę. Prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dziecka, którego rodzice mają objawy alergii jest 2-3- krotnie większe, niż w populacji ogólnej. Ponadto za rozpoznaniem astmy może przemawiać ustąpienie objawów po podaniu leków przeciwastmatycznych. Rozpoznanie astmy oskrzelowej jest stosunkowo łatwe u osób młodych, z typowym obrazem klinicznym napadowych zaostrzeń i alergią. Należy podkreślić, że przebieg kliniczny astmy rokuje lepiej niż POChP. Stosowane obecnie leki skutecznie hamują stan zapalny, leżący u podłoża astmy. Ponadto skuteczne jest często leczenie anty- alergiczne. Natomiast przebieg POChP jest postępujący, nawet po zaprzestaniu palenia, prowadzący do powikłań i stałego inwalidztwa. W ocenie przewlekłych objawów ze strony układu oddechowego ważna jest ocena ich ciężkości i ewentualnego zagrożenia życia, czyli wskazań do hospitalizacji. Następujące objawy mogą wskazywać na ciężki przebieg:
Leczenie Stosowane obecnie leki, szczególnie z grupy beta-2 mimetyków i glikokortykosteroidów podawanych drogą wziewną stanowią podstawę leczenia astmy. Uważa się, że stosowanie tych leków nawet w astmie epizodycznej, lekkiej, hamuje reakcję zapalną, która jest głównym czynnikiem przyczynowym choroby. Systematyczne leczenie pod kontrolą specjalisty pozwala niekiedy zredukować dawki leków i znakomicie poprawić komfort życia pacjenta z astmą. Leki stosowane w astmie podzielono na grupę leków kontrolujących chorobę, do której zalicza się leki przeciwzapalne i długo działające leki rozkurczające oskrzela, oraz leki stosowane doraźnie, czyli środki szybko rozkurczające oskrzela. Dostępne na rynku inhalatory mają obecnie przystępną cenę, a ich odpowiedni dobór gwarantuje np.: stosowanie leku dwa razy dziennie i utrzymanie efektu działania na 12 godzin. Chory z astmą może pracować, prowadzić normalną aktywność fizyczną, uprawiać sport. Cennym uzupełnieniem leczenia szczególnie w astmie atopowej jest podawanie leków anty- alergicznych. Bardzo ważnym elementem leczenia jest opanowywanie infekcji odpowiednim antybiotykiem pod kontrolą lekarza. Należy również zaznaczyć, że kilka grup leków z licznymi przedstawicielami każdej z grup gwarantuje dobór przystępnego dla pacjenta sposobu leczenia.
Dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik, 09.03.2005, ZdroweMiasto.PL | |
