Dr hab. n. med. Andrzej Nowicki, PORADNIK MEDYCZNY. ONKOLOG Ból jest nieprzyjemnym doświadczeniem czuciowym i emocjonalnym odbieranym subiektywnie i związany jest z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek. Prawie do lat 80-tych ból towarzyszący chorobie nowotworowej był na uboczu zainteresowań lekarzy. Pokutowało przekonanie, że jest to zjawisko nieuchronne i trudno poddające się leczeniu. Obawiano się stosować silne środki przede wszystkim opioidy aby nie uzależniać chorego od środków narkotycznych, aby nie wystąpiły objawy uboczne pod postacią zaparć ograniczenia świadomości czy depresyjnego działania na ośrodek oddechowy. Wszystkie te ograniczenia są nieprawdziwe. Nie obserwuje się uzależnienia od narkotyków w przypadku wyleczenia z choroby nowotworowej. Prawidłowe leczenie przeciwbólowe ogranicza do minimum działania uboczne leku a chory zachowuje świadomość i sprawność intelektualną. Należy podkreślić, że działanie stresu związanego z bólem jest bardziej szkodliwe od działań ubocznych związanych z podawanym lekiem. Z bólem ostrym kojarzy się najczęściej lęk, natomiast z bólem przewlekłym - depresja. Ból nowotworowy jest nie tylko doznaniem fizycznym, ale wpływa na stan psychiczny chorego. Może istnieć również zależność odwrotna: stan psychiczny ma wpływ na odczuwanie bólu. Czynniki zewnętrzne, np. religijne mogą mieć wpływ na to, że podobny ból może być inaczej wyrażany w różnych kręgach kulturowych. Niektóre stany mogą mieć również wpływ na odczuwanie bólu, należą do nich: gorączka, bezsenność, zmęczenie, niepokój, strach, depresja, samotność, poczucie odizolowania od społeczeństwa, brak wiary w skuteczność leczenia przeciwbólowego. Sen, odpoczynek zrozumienie mogą zmniejszać odczuwanie dolegliwości bólowych. Odczuwanie bólu jest indywidualną reakcją chorego, zdarzyć się może, że ten sam czynnik może wywołać odmienną reakcję. W Polsce około 500 tys. osób choruje na nowotwory, a ból występuje u około 80% tych chorych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ocenia, że u około 50-80% chorych ból nowotworowy nie jest leczony lub leczony nieprawidłowo. Odpowiednie postępowanie może uwolnić od bólu 88%chorych z silnym bólem nowotworowym. Ból przewlekły, którego można uniknąć poza aspektami medycznym i humanitarnym ma aspekt ekonomiczny. W USA obliczono, że ból jest przyczyną 700 mln dni nieobecności, co kosztuje około 60 mld dolarów. Standardem w leczeniu bólu nowotworowego jest zastosowanie tzw. drabiny analgetycznej WHO. Takie postępowanie może satysfakcjonować 80-90% chorych. Ból nowotworowy ma charakter ciągły, więc stężenie leku powinno być na stałym poziomie. Ten efekt można osiągnąć przy stosowaniu odpowiednich dawek w odpowiednich odstępach czasowych, nie powinno się podawać leku na życzenie. Podsumowując, należy stwierdzić, że leczenie bólu nowotworowego jest procesem złożonym, wymaga nie tylko wiedzy lekarskiej, ale czegoś więcej, bo osobistego zaangażowania w problemy chorego i zrozumienia prawa chorego być wolnym człowiekiem pod względem fizycznym i psychicznym. Dr hab. n. med. Andrzej Nowicki, 19.01.2006, ZdroweMiasto.PL * * * Warto wiedzieć: Psychoonkologia - interdyscyplinarna dziedzina medycyny, zajmująca się psychoprewencją i promocją zdrowia ze szczególnym uwzględnieniem zachowań ułatwiających zapobieganie, wczesne wykrywanie oraz leczenie choroby nowotworowej, usuwaniem lub łagodzeniem psychologicznych i psychopatologicznych następstw choroby i leczenia u pacjentów onkologicznych oraz ich rodzin, a także działaniami psychoprofilaktycznymi, nastawionymi na personel medyczny zatrudniony na oddziałach onkologicznych. Anestezjologia - specjalność lekarska zajmująca się przygotowaniem pacjenta do operacji, przeprowadzaniem i kontrolą znieczulenia. Anestezjolodzy prowadzą oddziały intensywnej terapii, oddziały ratunkowe, sale wybudzeń, zajmują się terapią przeciwbólową (leczenie bólu). (ppk) |
