Dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik Temat, któremu poświecony jest ten artykuł jest o tyle aktualny, że właśnie rozpoczyna się sezon aktywności alergenów wziewnych. Od końca stycznia rozpoczął się sezon pylenia leszczyny i olchy. Kolejne miesiące wiosny to okres pylenia m.in.: topoli i brzozy. Początek lata wiąże się z aktywnością alergiczną traw, zbóż, chwastów oraz pleśni. Ponowny okres „zacisza” sezonu alergicznego zostanie osiągnięty dopiero w końcu września. Temat o tyle również istotny, że zaczynające się u wielu osób objawy nieżytowe są bardzo dokuczliwe. Ponadto wiadomo, że wiele przypadków alergicznego nieżytu nosa, to wstęp do... astmy. Rozpowszechnienie omawianej jednostki chorobowej jest bardzo duże. Zakres występowania alergii szacuje się na ok. 35% populacji. Ocenia się, że na nieżyt alergiczny cierpi ok. 30 mln Amerykanów. W Europie największa częstość zachorowań występuje w Wlk. Brytanii, Skandynawii, Niemczech. Alergiczny nieżyt może wystąpić u dzieci, jako w zasadzie trzecia jednostka o podłożu alergicznym po alergii pokarmowej i skórnej, by osiągnąć największą częstość u młodzieży - 10-15% młodych ludzi dotkniętych jest tą dolegliwością. Powiązanie patogenetyczne z astmą oskrzelową jest udowodnione na postawie licznych badań (także badania własne). U 50% chorych na alergiczny nieżyt nosa występuje nadreaktywność oskrzeli typowa dla astmy oskrzelowej. 75% dzieci chorych na astmę oskrzelową ma objawy nieżytu nosa. Objawy te są tak dokuczliwe, że, jak można przytoczyć:
Definicja alergicznego nieżytu nosa w uproszczeniu brzmi następująco: Zapalenie błony śluzowej nosa, któremu towarzyszy przynajmniej jeden z następujących objawów:
Podstawą rozpoznania alergicznego nieżytu nosa jest dobrze zebrany wywiad. Objawy podmiotowe są bardzo charakterystyczne: świąd, kichanie, wodnisty wyciek z nosa, blokada nosa i szczególnie zaobserwowany przez chorego związek z potencjalnym alergenem (np.: po ścięciu trawy, kontakcie z kotem, spacerze w lesie). Alergia w wywiadzie (np. pokarmowa we wczesnym dzieciństwie), alergia w rodzinie (ryzyko 60% u dziecka obojga rodziców-alergików), reakcje sezonowe potwierdzają rozpoznanie. W nieżycie całorocznym przeważa blokada nosa, zburzenia węchu oraz stałe występowanie objawów, nasilające się po kontakcie ze znanym, wszechobecnym alergenem (np. po odkurzaniu). Objawom ze strony nosa często towarzyszy łzawienie, zaczerwienienie spojówek, pieczenie. Objawy mogą być ostre, przypominające przeziębienie zwane „gorączką sienną”. Alergicznemu nieżytowi nosa mogą towarzyszyć objawy astmy oskrzelowej, zapalenie ucha środkowego, polipy, zakażenia dolnych dróg oddechowych. Badanie przedmiotowe, badanie laryngologiczne - oglądanie jamy nosowej ujawnia następujące zmiany: obrzęk śluzówki nosa, zaczerwienienie, bladość, zasinienie. Można stwierdzić inne objawy alergii, jak: przekrwione spojówki, zmiany skórne, zmiany osłuchowe - świsty. Badania dodatkowe to przede wszystkim potwierdzenie alergii przez wykonanie testów alergicznych. Najlepszą metodą jest wykonanie testów skórnych z typowymi alergenami, badanie możliwe do wykonania u dzieci po 4 r.ż. Testy wykonujemy na przedramionach nakraplając w miejscu oznaczonym dany alergen i przekłuwając naskórek. W testach mierzy się reakcję na histaminę, traktując jako kontrolę dodatnią i zmiany w miejscu nakroplenia danego alergenu odnosząc do wielkości bąbla po histaminie. Najlepszym okresem wykonywania testów jest czas „zacisza alergenowego” – październik- styczeń. W każdym wypadku u osób dorosłych w razie wątpliwości warto wykonać badanie tomografii komputerowej zatok obocznych nosa, co pozwala różnicować inne przyczyny dolegliwości. U dzieci należy wykluczyć przerost trzeciego migdałka, zaś u starszych skrzywienie przegrody nosa. Pozostałe elementy diagnostyki różnicowej przedstawiono w tabelach. Zasady postępowania leczniczego w alergicznym nieżycie nosa można streścić w kilku punktach:
Immunoterapia swoista jest skutecznym leczeniem przyczynowym. Jest to domena alergologów, podamy tu jedynie kilka uwag na jej temat. Wskazaniem do immunoterapii swoistej jest udokumentowane uczulenie na pojedyncze alergeny oraz:
Immunoterapię swoistą prowadzi się w odpowiednio wyposażonych gabinetach, przez specjalistów, środkami sprawdzonymi, atestowanymi i z odpowiednią ostrożnością. Sposoby unikania kontaktu z alergenem
Dr hab. n. med. Joanna Domagała-Kulawik, 10.03.2005, ZdroweMiasto.PL * * * Warto wiedzieć: Atopowe Zapalenie Skóry (AZS) - przewlekła, nawracająca choroba, wynikająca z patologicznej reakcji organizmu na czynniki zewnętrzne. Główne objawy: rumień, wysypka, świąd i łuszczenie się skóry najczęściej w okolicach twarzy i szyi oraz w zgięciach stawów łokciowych i kolanowych. Do zaostrzeń choroby dochodzi zazwyczaj na skutek kontaktu z substancjami alergizującymi, ale także pod wpływem nasilonego stresu czy wysiłku fizycznego. (ppk) | |||||||||
