Lek. med. Anna Piwek PORADNIK MEDYCZNY. MEDYCYNA ESTETYCZNA Pomimo najlepszej pielęgnacji ze strony kobiety i troskliwej opieki medycznej, ciąża niesie ze sobą duże ryzyko ujawnienia się żylaków kończyn dolnych oraz powstania powikłań pod postacią zakrzepów. Zmiany jakie zachodzą w układzie żylnym u kobiety ciężarnej odgrywają, jak się okazuje, bardzo ważną rolę w jej przebiegu. Młode kobiety powinny wiedzieć, że ciąża wprowadza znaczne zmiany w funkcjonowaniu ich organizmu. Istnieje kilka powodów choroby żył w trakcie ciąży. W pierwszym trymestrze ciąży bardzo duży wpływ na powstanie poszerzeń żylnych mają uwalniane wówczas hormony a szczególnie progesteron. Wpływa on rozkurczająco na włókna mięśni gładkich, powoduje nie tylko zmniejszenie napięcia żył, lecz również moczowodów, pęcherza oraz jelit. Kolejnym istotnym czynnikiem jest mechaniczny ucisk płodu na żyły miednicy. Ciężarna macica działa jak blokada, przyciskając żyłę główną dolną do kręgosłupa i mięśni lędźwiowych. Jest to szczególnie istotne w pozycji leżącej, gdyż powoduje gwałtowny spadek powrotu żylnego, który przy pionizacji może nawet wywołać nagły spadek ciśnienia tętniczego i zasłabnięcie. 
Rycina: Czynnik mechaniczny - ucisk żyły przez ciężarną macicę (Choroby żył nr 2, Servier).Jak się okazuje również zwiększenie objętości krwi i wyrzutu mięśnia sercowego, jakie mają miejsce w ciąży, powoduje zwiększony nacisk na naczynia, a w szczególności na żyły, które ulegają poszerzeniu. Jest to szczególnie istotne w okolicy pochwy oraz w kończynach dolnych. W organizmie ciężarnej również zachodzą zmiany w układzie krzepnięcia, polegające na zwiększeniu lepkości krwi i krzepliwości, co może sprzyjać powstawaniu zakrzepów. W ciąży istnieje jeszcze szereg innych czynników sprzyjających ujawnianiu się chorób żył. Należą do nich: obciążenia genetyczne, siedzący lub stojący tryb życia, nieruchoma pozycja pracy, zniekształcenia stóp, otyłość, ogrzewanie podłogowe w mieszkaniu, gorące kąpiele, liczne ciąże oraz krótkie odstępy pomiędzy ciążami. Jakie są objawy i symptomy choroby? Jednym z pierwszych objawów choroby żylnej u kobiety ciężarnej jest uczucie ciężaru w kończynie szczególnie odczuwane wieczorem , w niektórych przypadkach, kurcze łydek szczególnie nasilone w nocy. Kobieta ciężarna może skarżyć się na słabość nóg, a nawet niemożność chodzenia. W innych przypadkach kobiety w ciąży odczuwają potrzebę ciągłego ruchu z powodu "niespokojnych nóg". W początkowej fazie niewydolności żylnej, pomimo różnorodnej symptomatologii, objawy kliniczne są słabo zaznaczone: zastawki mogą być wydolne, niewidoczne są żylaki, obrzęki czy przebarwienia w okolicy kostek. Często są to po prostu objawy przepowiadające wystąpienie choroby. Jednak już w pierwszym trymestrze może ujawnić się niewydolność zastawek głównych pni żyły odpiszczelowej, jak i odstrzałkowej. Zmiany te powodują dyskomfort, uczucie ciężkości nóg oraz bóle w trakcie chodzenia, chociaż kobiety skarżą się głównie na zmiany skórne i żylaki, które powodują zmianę zabarwienia kończyn i okolic kostek. Żylaki okolicy sromu, chociaż często występują i mają niepokojący wygląd, nie prowadzą do powikłań i najczęściej znikają po porodzie. Ciąża może wywoływać ujawnienie się choroby guzków krwawniczych. Jeśli powoduje ona dolegliwości, należy stosować leki flebotropowe, ewentualnie metody zabiegowe, aby zlikwidować ból oraz wyeliminować czynnik mogący wpłynąć niekorzystnie na przebieg porodu. Jakie są powikłania niewydolności żylnej w ciąży? Najczęstszym powikłaniem jest zakrzepica żył, która może wystąpić pod kilkoma postaciami. Należy pamiętać o trzech postaciach. Najmniej groźna jest zakrzepica żył powierzchownych, gdyż w tym przypadku rzadko dochodzi do oderwania się zakrzepu i zatoru tętnicy płucnej. Objawia się najczęściej dużym odczynem zapalnym (bolesnością i zaczerwienieniem) wzdłuż żyły lub żylaka. Leczenie powinno być miejscowe, przede wszystkim przeciwzapalne, w niektórych przypadkach warto zastosować leki przeciwkrzepliwe oraz kompresję danej kończyny. Bardziej niebezpieczna jest zakrzepica żył głębokich, gdyż dotyczy ona już najgłębszych żył i niesie ze sobą ryzyko powstania zatorów w tętnicach płucnych. Zakrzepica żył głębokich powinna być jak najwcześniej rozpoznana a leczenie przeciwzakrzepowe heparynami starannie monitorowane. Bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoznanie. Nigdy nie należy lekceważyć takich objawów jak: ból kończyny, szczególnie łydki, nasilający się przy unoszeniu palców stopy ku górze, któremu często towarzyszy obrzęk, rzadko pojawia się sinica lub zaburzenia oddychania (duszność - objaw zatorowości płucnej). Uwaga! W tym przypadku konieczne jest wykonanie jak najszybciej badania dopplerowskiego USG. Bardzo rzadko może dojść do powstania zakrzepicy żył miednicy. Rozpoznanie jej jest bardziej problematyczne, ponieważ związane jest nie tylko z objawami udowymi i miednicznymi, takimi jak: skurcze, ociężałość, bolesne napięcie łydki, lecz również objawami urologicznymi (zwiększona częstość oddawania moczu lub zmniejszenie oddawania moczu), jelitowymi (zaparcia, wzdęcia, parcie na stolec), niecharakterystyczne bóle podbrzusza. Pamiętaj! Choroba żylna u kobiet w ciąży spowodowana jest wieloma czynnikami: hormonalnymi, mechanicznymi, krążeniowymi. Ciąża nasila niewydolność żył kończyn dolnych, powstawanie żylaków okolic sromu, guzków krwawniczych (hemoroidów). W ciąży może dochodzić do zakrzepicy żył powierzchownych i głębokich. Zakrzepica żył głębokich w ciąży niesie duże ryzyko dla zatorowości płucnej. Każde powikłanie powinno być jak najszybciej i właściwie leczone. Dlaczego żylaki powstają częściej na lewej kończynie? Związane jest to z anatomicznym przebiegiem naczyń w miednicy. Lewa żyła biodrowa wspólna, krzyżuje od tyłu prawą tętnicę biodrową wspólną (tzn. jest uciskana przez nią, co utrudnia odpływ krwi). Tłumaczy to częstsze występowanie również zakrzepicy żylnej po stronie lewej (zespół Cocketta). W 80% przypadków żylaki samoistnie znikają po porodzie. Jak można leczyć żylaki w ciąży? Ciąża jest szczególnym stanem, dlatego przy doborze metody leczenia nie możemy brać pod uwagę tylko korzyści, ale również wpływ terapii na płód. Jest wiele leków, których nie powinno się stosować w ciąży, większość z nich nie było testowanych w ciąży i lepiej ich nie stosować. Kiedy pojawią się żylaki w ciąży na pewno wymagają profilaktyki i leczenia z uwzględnieniem odpowiedniego stylu życia, leków flebotropowych oraz specjalistycznych pończoch przeciwżylakowych. Kobiety ciężarne powinny prowadzić odpowiedni styl życia: unikać długotrwałej pozycji stojącej, siedzenia na niskich krzesłach, gorących kąpieli, opalania się, wskazane są krótkie spacery, poruszanie nogami w przypadku konieczności długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej, zimne prysznice nóg, podnoszenie nóg w trakcie wypoczynku. Należy nosić na nogach specjalistyczne pończochy uciskowe zalecone przez chirurga naczyniowego lub lekarza flebologa, chociaż często kobiety uważają je za nieatrakcyjne, trudne do założenia i grzejące w czasie upałów. W ciąży nigdy nie powinno się wykonywać skleroterapii lub zabiegów chirurgicznych. Jeśli po porodzie żylaki nadal są obecne, wtedy można je usuną, ale dopiero po okresie karmienia. Hemoroidy wymagają unikania zaparć, podawania leków flebotropowych (z powodu ich działania na mikrokrążenie i reakcje zapalne) oraz miejscowej dezynfekcji. Niektóre przypadki mogą wymagać leczenia chirurgicznego. Zakrzepica żył powinna być jak najwcześniej wykryta i leczona. Wybrane rady dla kobiet ciężarnych
Zobacz także: www.sharley.com.pl * * * Warto wiedzieć: Badanie dopplerowskie - jest to bezbolesne, nieinwazyjne badanie, które wykonuje lekarz w celu określenia wydolności zastawek w żyłach tzw. powierzchownych i głębokich. Żyły te przebiegają głębiej i w związku z tym są niewidoczne podczas samego oglądania pacjenta, mimo iż czasami stwierdza się w nich refluks, czyli wsteczny przepływ krwi (krew, zamiast płynąć do serca, cofa się w dół i rozszerza żyły - w ten sposób powstają żylaki). Badanie to pozwala bardzo precyzyjnie wykryć miejsce uszkodzenia zastawek żylnych, co jest podstawą w skutecznym doborze metody leczenia i kwalifikacji pacjenta. Lekarz proponuje pacjentowi najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodę leczenia w zależności od stanu zaawansowania choroby żylakowej (laseroterapię, skleroterapię, leczenie chirurgiczne lub połączenie tych różnych metod). Dość często po wykonaniu takiego badania okazuje się, że bardzo rozległe zmiany żylakowe nie oznaczają dla pacjenta najgorszego – operacji! (AP) |
