Lek. med. Jarosław Kabuła PORADNIK MEDYCZNY. ORTOPEDA Ortopedia - dział medycyny, który zajmuje się profilaktyką oraz leczeniem wrodzonych i nabytych zaburzeń narządu ruchu. Nowoczesne techniki diagnostyczne oraz metody leczenia zachowawczego i operacyjnego spowodowały, iż obecnie ortopedia zajmuje się również leczeniem takich chorób jak: zmiany zwyrodnieniowe, zmiany zapalne, wady wrodzone, uszkodzenia urazowe, osteoporozy, wady postawy u dzieci, dysplazje noworodków (również badanie USG) oraz szeregu innych chorób, które upośledzają strukturę i funkcję narządu ruchu. W leczeniu chorób, urazów oraz ich następstw oraz rozmaitych zniekształceń w obrębie stopy specjalizuje się chirurgia stopy. Najnowszą dziedziną medycyny, która zajmuje się badaniem wad, zniekształceń oraz zaburzeń funkcji stopy jest podologia (gr. podos - stopa; podiatra - lekarz zajmujący się leczeniem problemów stóp). Chirurgia ortopedyczna zatem zajmuje się zabiegami operacyjnymi na kościach, stawach, mięśniach i ścięgnach. Leczeniem wszelkich urazów wypadkowych oraz ich skutków zajmuje się traumatologia (chirurgia urazowa), która, poddobnie jak ortopedia, obejmuje schorzenia kości, stawów i więzadeł (ale pośrednio również schorzenia mięśni i ścięgien). W leczeniu chorób, urazów oraz ich następstw, a także wszelkiego rodzaju zniekształceń w obrębie ręki specjalizuje się chirurgia ręki. Skomplikowana budowa anatomiczna ręki oraz różnorodność jednostek chorobowych, powoduje, iż w procesie leczenia niezbędna jest interdyscyplinarna wiedza z zakresu chirurgii ogólnej, ortopedii i traumatologii (chirurgii urazowej), chirurgii plastycznej, mikrochirurgii, neurologii czy reumatologii. Najczęstsze choroby w obrębie ręki to: zespół kanału nadgarstka, zwężające zapalenie pochewek ścięgien, choroba Dupuytrena (przykurcz rozcięgna dłoniowego). Poniżej wybrane operacyjne procedury medyczne z zakresu chirurgii ręki Zespół cieśni nadgarstka   Zespół kanału nadgarstka Fot. Jarosław Kabuła Zespół kanału nadgarstka (cieśń kanału nadgarstka) - grupa objawów chorobowych z powodu przewlekłego nacisku nerwu pośrodkowego w obrębie tkanek nadgarstka. Objawy choroby: cierpnięcie, mrowienie palców I–III (kciuk, palec wskazujący i środkowy) najczęściej po długim bezruchu (np. podczas snu); nasilanie się bólu i cierpnięcia palców w ciągu dnia po długotrwałym przebywaniu w wymuszonej pozycji ręki (jazda na rowerze, chodzenie o kulach, ale także przy intensywnej pracy w przymusowych, niewygodnych pozycjach ręki); brak czucia opuszków palców I-III; brak precyzji – przedmioty wypadają z rąk. Późniejsza a pełna faza choroby to zaniki mięśni kłębu kciuka, który ustawia się w płaszczyźnie dłoni, a efekt ten nazywany jest „ręką małpią”. Leczeniem z wybory jest zabieg operacyjny, który polega na przecięciu troczka zginaczy wzdłuż i nie zszywaniu go, co powoduje "odbarczenie" nerwu pośrodkowego. Przecięcie powoduje, że brzegi troczka rozsuwają się, organizm buduje nad nimi bliznę, którą przekształca w nowy, odpowiednio szerszy troczek - nerw pośrodkowy przechodzący przez kanał nadgarstka nie będzie uciskany. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu przewodowym lub ogólnym i zazwyczaj nie wymaga hospitalizacji. Na fotografiach powyżej (21,22) przedstawiono etap uwolnienia nerwu pośrodkowego w leczeniu zespołu cieśni kanału nadgarstka. Zespół rowka nerwu łokciowego   Zespół rowka nerwu łokciowego Fot. Jarosław Kabuła Zespół rowka nerwu łokciowego występuje najczęściej u mężczyzn, narażona jest u nich ręka dominująca. Początek choroby to zaburzenia czucia. Początkowo jest to nadwrażliwość, a później osłabienie czucia przyśrodkowej powierzchni przedramienia oraz palców IV i V. Narastające osłabienie siły mięśni pojawia się znacznie później. W przebiegu choroby osłabienie oraz uszkodzenie ruchowe większości mięśni wewnętrznych ręki, prowadzi do przeprostu palców w stawach śródręczno-palcowych oraz uniemożliwia rozstawienie palców II-V. Neuroliza - uwolnienie nerwu z otaczających go zrostów uszkodzonych mięśni, ścięgien, kości. Transpozycja - nerw przenosimy w miejsce, w którym otaczające tkanki nie będą go uciskały. Zabieg stosowany przy znacznej koślawości łokcia oraz przy zaburzeniach kostnych z powodu zmian zwyrodnieniowych czy pourazowych. Fotografie powyżej (19,20) przedstawiają nerw łokciowy wyizolowany w okolicy kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej (rowek nerwu łokciowego) - zabieg uwolnienia nerwu łokciowego z powodu zespołu rowka nerwu łokciowego. Choroba Dupuytrena         Przykurcz Dupuytrena Fot. Jarosław Kabuła Na fotografiach powyżej (15,16,17,18) przedstawiono przykurcz palca najmniejszego w przebiegu choroby Dupuyterna przed (15,16) i po (17,18) zabiegu fasciektomii. Fot. 9 - przykurcz palca najmniejszego obejmujący staw MCP (matacarpophalangeal - staw śródręczno-paliczkowy) i PIP (proximal interphalangeal - staw międzypaliczkowy bliższy). Fot. 10 - przykurcz palca serdecznego obejmujący staw CMP (carpometacarpeae - staw nadgarstkowo-śródręczny). Fot. 11,12 - początkowe stadium choroby, tzw. guzki dłoniowe niekiedy dające dolegliwości bólowe. Reumatoidalne zapalenie stawów     Reumatoidalne zapalenie stawów Fot. Jarosław Kabuła Na fotografiach powyżej (23,24) przedstawiono deformację ręki w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) - widoczne charakterystyczne odchylenie łokciowe. Fot. 23,24,25,27 - deformacja ręki w przebiegu RZS: ręka przed (23,24) i po zabiegu operacyjnym (25,27). Alloplastyka stawów     Alloplastyka stawów Fot. Jarosław Kabuła Alloplastyka stawów - metoda chirurgicznego leczenia, powszechnie stosowana w przypadku rozległych zniekształceń stawu (np. w przebiegu choroby zwyrodnieniowej, reumatoidalnego zapalenia stawów bądź z powodu rozległych urazów), polega na wszczepieniu sztucznego stawu w miejsce stawu zmienionego chorobowo w celu usprawnienienia jego działania. Sztuczne stawy - endoprotezy (protezy wewnętrzne) wykonuje się z metalu, porcelany lub tworzywa sztucznego. Alloplastyka ma szerokie zastosowanie również innych dziedzinach medycyny, np. implanty w chirurgii plastycznej w ubytkach tkanek, w celu poprawy wyglądu zewnętrznego. Na fotografii powyżej (32) przedstawiono implant stawu śródręczno-paliczkowego Nuflex firmy DePuy (obecnie Johnson & Johnson). Fot. 28,30,31 - etapy przygotowania stawu do implantacji, widok po osadzeniu protezy. Lek. med. Jarosław Kabuła, PPK, 02.11.2006, ZdroweMiasto.PL |
