Dr n. med. Robert Świerczyński PORADNIK MEDYCZNY. ORTOPEDA Staw kolanowy (łac. articulatio genus) - największy staw u człowieka - ma szerokość ok. 11-12 cm i posiada bardzo silnie rozbudowany aparat więzadłowy. W kolanie znajdują się dwa więzadła krzyżowe: przednie - hamuje ruch piszczeli ku przodowi (ACL, łac. ligamentum cruciatum anterius) i tylne - uniemożliwia ślizg ku tyłowi (PCL, łac. ligamentum cruciatum posterius). Właśnie im zawdzięczamy płynność naszego chodu, dbają one także o to, aby elementy składowe kolana nie ulegały przedwczesnemu zużyciu. Więzadła krzyżowe współpracują z mięśniami. Więzadło krzyżowe przednie (WKP) zapobiega nadmiernemu wysuwaniu się piszczeli ku przodowi. To samo zadanie spełniają mięśnie grupy tylnej uda: dwugłowy, półścięgnisty, półbłoniasty i smukły. Więzadło krzyżowe tylne z kolei chroni nas przed tylnym zwichnięciem kolana, a ma do pomocy mięsień czworogłowy uda. Dodatkowe zabezpieczenie stabilizujące oraz pełniące rolę swoistego amortyzatora drgań stanowią łąkotki: boczna (łac. meniscus lateralis) i przyśrodkowa (łac. meniscus medialis). Najbardziej narażonym na urazy jest więzadło krzyżowe przednie (WKP), a kontuzjom często towarzyszy również uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej oraz więzadła pobocznego piszczelowego - mówimy wówczas o tzw. triadzie O'Donoghue. Jedynym sposobem na przywrócenie sprawności kończyny jest zabieg operacyjny - rekonstrukcja zerwanego więzadła. Zabiegi wykonuje się w znieczuleniu zewnątrzoponowym z opaską niedokrwieną napełnianą po artroskopowej inspekcji kolana (oglądanie wnętrza) i przed pobraniem przeszczepu więzadła. Z cięcia o długości 8 cm ponad przebiegiem więzadła rzepki, zachodzącego po ok. 1 cm nad dolny biegun rzepki i okolicę guzowatości, odsłaniane jest warstwowo więzadło rzepki. Pobierany jest przeszczep 1/3 centralnej więzadła rzepki o średnicy 10 mm uszypułowany na końcach fragmentami bloczków kostnych po ok. 25 mm długości (przekrój bloczka o kształcie trapezoidalnym z kości piszczelowej i trójkątnym z rzepki). Przeszczep opracowywany jest i uzbrajany nićmi i drutem stalowym. 
Fot. ZdroweMiasto.PL W metodzie Cross-pin okolicę „gęsiej stopki” odsłania się z 3 cm cięcia skośnego ponad przednim brzegiem kości piszczelowej. Tkanki pokrywające przyczep m. krawieckiego usuwa się i po odłuszczeniu górnego brzegu jego powięzi uwidacznia przyczep mm. półścięgnistego i smukłego. Ścięgna odcinane są od przyczepu do kości piszczelowej po uprzednim wyizolowaniu ich na odcinku ok. 10-12 cm z otaczającej powięzi m. krawieckiego, przy użyciu haczyka jednozębnego. Do pobrania ścięgien używa się pobieraka o średnicy 5 lub 7 mm, odcinając je od połączenia z częścią mięśniową. Pobrane fragmenty ścięgien oczyszcza się z tkanek miękkich, odcina koniec przyczepu mięśniowego (pozostawiając odcinek 20-24 cm) składa na pół i obszywa szwem „baseballowym”, pozostawiając wolny odcinek ok. 3,5 cm (przebieg śródstawowy). Do chwili mocowania w kanałach kostnych ścięgna napinane są w celu uzyskania rozciągnięcia włókien elastycznych (chroni to przed rozluźnianiem się przeszczepu po zamocowaniu wewnątrz stawu). Kanały w kości piszczelowej wykonywane są przy użyciu celownika, kanał w kości udowej wykonuje się prowadząc celownik przezpiszczelowo. Fragmenty ścięgien podwójnie złożone wciąga się do kanału w kości udowej wykorzystując drut kierunkowy (mocowanie w kości udowej, implantem „cross-pin” wprowadzonym po drucie Nitenolowym i zakotwiczonym za korówkę zewnętrzną) lub śrubą biowchłanialną w kanale udowym odstawowo o średnicy 1-2 mm większej od średnicy kanału. Po napięciu przeszczepu i sprawdzeniu jego bezkonfliktowego i izometrycznego przebiegu śródstawowego końce ścięgien mocowane są w kanale piszczelowym przy użyciu śruby interferencyjnej biowchłanialnej o średnicy 1-2 mm większej niż średnica kanału. 
Fot. ZdroweMiasto.PL Postępowanie pooperacyjne Program rehabilitacji obejmuje obciążanie kończyny do granicy bólu z asekuracją kul + ochrona ortezą wyprostną w czasie snu, przez 6 tygodni. Chłodzenie co 2 godz. 15 minut oraz leki przeciwzapalno-przeciwobrzękowe do momentu uspokojenia błony maziowej w stawie. Trening rehabilitacyjny rozpoczyna się w pierwszej dobie pooperacyjnej i obejmuje on: mobilizację rzepki, ćwiczenia izometryczne m. czworogłowgo, stymulację mięśni uda. Ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych rozpoczyna się bezpośrednio po zabiegu. Do 4-go tygodnia zakres zgięcia nie przekracza 90°, a następnie ulega zwiększeniu do 120° pomiędzy 4–6-tym tygodniem i powyżej 135° po upływie 6-go tygodnia. Program rehabilitacji ulega rozszerzaniu i obejmuje mini- i półprzysiady, rower stacjonarny, steper oraz ćwiczenia oporowe m. czworogłowego. Od 9-go tygodnia po zabiegu rozpoczyna się zajęcia na pływalni. Po upływie 12-go tygodnia od zabiegu pacjent wraca do codziennej aktywności z wyłączeniem sportów. Po 6-ciu miesiącach przy odzyskaniu pełnej funkcjonalnej stabilności konczyny możliwy jest powrót do pełnej aktywności sportowej. dr n. med. Robert Świerczyński, Piotr Paweł Karbowniczek, ZdroweMiasto.PL, 01.02.2006 * * * Warto wiedzieć: |
