Lek. med. Jarosław Kabuła PORADNIK MEDYCZNY. ORTOPEDA Amelia – całkowity brak kończyny. Artropatia - stan zapalny błony maziowej oraz warstwy wyścielającej staw, zwykle związany ze zwiększoną ilością płynu wewnątrz stawowego (wylew dostawowy). Istnieje kilka odmian i wiele różnych form artropatii. Artropatia występuje m.in. w cukrzycy, w wiądzie rdzenia (artropatia wiądowa), ale również jako wynik nieprawidłowego obciążenia stawów. Choroba Blounta - jałowa martwica kłykcia przyśrodkowego piszczeli, prowadzi do szpotawości kolana. Choroba Haglunda-Severa (Apophysitis Calcanei, Osteonecrosis) - jałowa martwica guza kości piętowej, zaliczana do jałowych martwic kości, na które chorują dzieci i młodzież w okresie wzrostu, częściej dotyczy chłopców w wieku 8-11 lat. Choroba Kienbocka – jałowa martwica kości księżycowatej. Choroba Kohlera I (Osteonecrosis ossis navicularis tarsi) - jałowa martwica kości łódkowatej jest patologią rozwojową w wieku 4-6 lat, powinna ustąpić samoistnie (czas trwania 12-18 m-cy), podłoże jej powstawania nie jest znane. Choroba Osgood-Schlattera (Traction Apophysitis) - przeciążenie przyczepu więzadła rzepki z pociągania; pojawia się obrzęk i wysięk w kaletkach okolicy podrzepkowej; choroba najczęściej dotyczy młodzieży w wieku 11-13 lat, może występować obustronnie. Choroba Perthesa (martwica Legg-Calve-Waldenstrom-Perthesa) - najczęściej występująca martwica, idiopatyczna młodzieńcza niedokrwienna martwica głowy kości udowej, występuje przeważnie u chłopców w okresie między 4-8 rokiem życia, dotyczy najczęściej jednego biodra, chorobę powodują zaburzenia ukrwienia głowy kości udowej prowadzące do martwicy. Choroba Scheuermanna - inaczej kifoza młodzieńcza, klinowacenie i zniekształcenie blaszek granicznych trzonów odcinka piersiowego kręgosłupa, powodujące powolne zaginanie ku przodowi dolnego odcinka kręgosłupa piersiowego; dotyka częściej chłopców między 13-17 rokiem życia (dziewczęta między 13-16 r.ż.). Choroba Sprengela - wrodzone wysokie ustawienie łopatki oraz ograniczenie jej ruchomości. Choroba zwyrodnieniowa stawów - zmiany destrukcyjne chrząstki stawowej np. z powodu starzenia się chrząstki stawowej, uszkodzeń mechanicznych lub toksycznych. Chrzęstniak wewnątrzkostny (enchondroma) – łagodny guz chrzęstny kości obwodowych (najczęściej w paliczkach i kościach śródręcza), występujący w każdym wieku; istnieje postać uogólniona (enchondromatosis). Dyskopatia - uszkodzenia krążka/krążków międzykręgowych, prowadzą do przepuklina bądź wypadnięcia jądra miażdżystego; przyczyna nerwobólu nerwu kulszowego. Dysplazja biodra wrodzona - wada wrodzona narządu ruchu, nieprawidłowy rozwóju stawu biodrowego z niedostatecznym wykształceniem panewki, opóźnionym rozwoju głowy kości udowej oraz przodoskręceniu szyjki kości udowej. Dystrofia mięśniowa - choroba mięśni, postępujące zwyrodnieniem włókien mięśniowych. Ganglion (galaretowata torbiel pochewki ścięgna) - nienowotworowy guzek usytuowany pod skórą, najczęściej w okolicy nadgarstka przy pochewkach ścięgnistych bądź torebkach stawowych, na przedramieniu, niekiedy na grzbiecie stopy, wielkości fasolki (w stanie zapalnym może być większy), w dotyku miękki lub twardy, cysta występuje najczęściej w gromadzie, tworząc galaretowatą substancję (maź stawowa) w tkance włóknistej. Guzki Heberdena – guzkowate rozdęcia paliczków dystalnych palców rąk połaczone ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów międzypaliczkowych dystalnych, występujące najczęściej u kobiet w okresie pokwitania; przebieg łagodny zazwyczaj nie wymaga leczenia. Jałowe martwice kości (martwice aseptyczne) - grupa kilkudziesięciu chorób występujących najczęściej pod nazwiskiem badacza, który je pierwszy opisał, obecnie większość tych chorób określa się mianem traction apophysitis - entezopatia z pociągania. Klatka piersiowa kurza - wada wrodzona, mostek oraz stykające się z nim końce żeber wysunięte są do przodu, z powodu zaburzeń procesów kostnienia oraz nieprawidłowego rozmieszczenia przyczepów mięśniowych. Klatka piersiowa szewska (in. lejkowata lub zapadnięta albo wklęsła klatka piersiowa, łac. Pectus Excavatum, ang. Funnel Chest) - wada wrodzona, uwypuklenie trzonu mostka w kierunku do kręgosłupa z jednoczesnym uwypukleniem do przodu wyrostka mieczykowatego połączone z zaburzeniem wzrostu okolicznych chrząstek. Kostniako-chrzęstniak (osteochondroma) – łagodny nowotwór kości powstający z odszczepionych ognisk komórek chrzęstnych; istnieje uogólniona postać dziedziczona autosomalnia, dominująco w postaci mnogich wyrośli kostnych, połączona z zaburzeniami wzrostu. Lordoza - krzywizna kręgosłupa skierowana szczytem łuku do przodu (np. odcinek lędźwiowy i szyjny kręgosłupa). Modzele - obszar twardej skóry o zgrubiałej warstwie rogowej, najczęściej w miejscu długotrwałego ucisku, drażnienia mechanicznego. Palec butonierkowaty – przymusowe zgięcie palca w stawie międzypaliczkowym bliższym i przeprost w stawie międzypaliczkowym dalszym w następstwie uszkodzenia (uraz lub choroba) pasma centralnego ścięgna prostownika. Palec typu „łabędzia szyja” – przymusowy przeprost palca w stawie międzypaliczkowym bliższym i zgięcie w stawie międzypaliczkowym dalszym wskutek urazu lub choroby. Palec trzaskający - chwilowe lub trwałe zaburzenie płynności ruchów czynnego zginania i prostowania palców z powodu zakleszczenia pogrubiałego ścięgna zginacza palca u wejścia do pochewki ścięgnistej (widoczny guzek u podstawy palca); dotyczy najczęściej kciuka, rzadziej palca II i III zarówno u mężczyzn jak i u kobiet; najczęściej stosuje się leczenie operacyjne polegające na przecięciu pochewki ścięgnistej na takiej długości, aby umożliwić swobodne przechodzenie pogrubiałego ścięgna. Paraplegia - całkowity brak ruchów czynnych dwu kończyn (bezwład), najczęściej kończyn dolnych. Polidaktylia – wielopalczastość, wada charakteryzująca się obecnością palców nadliczbowych (w pełni wykształconych lub szczątkowych); wada może być dziedziczna, występować jako jeden z elementów bardziej złożonych zespołów wad. Przykurcz Volkmanna - postępujące zwyrodnienie mięśni i nerwów w następstwie niedokrwienia kończyny. Staw rzekomy - powstaje w wyniku braku zrostu kostnego, po wielu miesiącach bezskutecznie przedłużonego unieruchomienia po złamaniach. Stopa końsko-szpotawa - wada wrodzona w obrębie stopy, występująca jedno- lub obustronnie w wyniku zaburzeń w rozwoju mięśni na tle różnych przyczyn. Stopa płaska - jednostronne lub obustronne zniekształcenia wrodzone stopy. Stopa płasko-koślawa - schorzenie związane z wadami postawy, z powodu zaburzeń równowagi mięśniowej w stosunku do masy ciała. Stopa wydrążona - pogłębienie łuku stopy pomiędzy guzem piętowym a głowami kości śródstopia, związane z równoczesnym skręceniem tego odcinka. Syndaktylia – palcozrost, wrodzony brak rozdziału płyty zarodkowej ręki lub stopy; postacie cięższe wykazują zrost kostny, postacie lżejsze zrostem ścisłym albo płetwiastym skóry w pełni wykształconych palców. Zniekształcenie Madelunga – śródchrzęstne zaburzenie kostnienia w obrębie nasady dalszej kości promieniowej, powodujące względne wydłużenie kości łokciowej z uwypukleniem jej głowy i deformacją nadgarstka. Lek. med. Jarosław Kabuła, 31.10.2006, ZdroweMiasto.PL |
