PORADNIK MEDYCZNY. DERMATOLOG Róża Róża (erysipelas) jest chorobą bakteryjną skóry, powodowaną przez paciorkowce b-hemolizujące z grupy A. Zakażenie dotyczy powierzchniowych warstw skóry i tkanki podskórnej, zajęte też są naczynia limfatyczne objętego chorobą obszaru. Najczęściej zmiany występują na skórze podudzi, twarzy (często obustronnie) i ramion. Zmiany są czerwone, lśniące, dobrze odgraniczone, mają charakter obrzękowy. Są bolesne. Okoliczne węzły chłonne są powiększone. Objawom skórnym towarzyszą objawy ogólne takie jak: wysoka gorączka, dreszcze, złe (lub bardzo złe) samopoczucie, poczucie „rozbicia”. Rozpoznanie najczęściej jest stawiane na podstawie charakterystycznego obrazu choroby. Posiewy ze zmian skórnych nie zawsze wykazują obecność paciorkowców, zaś posiewy krwi można bez problemu wykonać u pacjentów hospitalizowanych - w warunkach domowych jest to trudne. W leczeniu wykorzystuje się antybiotyki – penicyliny, antybiotyki makrolidowe, cefalosporyny. Komfort pacjenta poprawiają leki z grupy niesterydowych przeciwzapalnych - obniżają gorączkę i działają przeciwbólowo. Źródłem zakażenia mogą być zmiany grzybicze stóp („torujące” drogę paciorkowcom). W takich przypadkach kontynuuje się leczenie przeciwgrzybicze jednym z leków przeciwgrzybiczych. Warto wspomnieć, że dość często róża ma charakter nawrotowy. Dolegliwości mogą się pojawiać nawet wielokrotnie, nawet po szybkim wyleczeniu pierwotnej infekcji.
Czyraki (czyrak, furunkuł, ang. furuncle, czyraczność, czyrak gromadny) - choroba skóry wywoływana przez gronkowce lub paciorkowce. Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o podstawie zapalnej, powstający wokół mieszka włosowego na twarzy, szyi, klatce piersiowej, pośladkach. Szczególnie bolesne są czyraki umiejscowione w okolicy o małej ilości tkanki podskórnej - np. na nosie czy małżowinie usznej. Początkowo czerwony, napięty guzek przekształca się w „krostę” - na nacieczonej, czerwonej, obrzękłej podstawie wykształca się czop ropny zawierający martwiczo zmienione tkanki i ropnokrwistą wydzielinę. Wielkość zmiany może być dość znaczna - nawet do 3 cm średnicy! Nieleczony czyrak ewakuuje się samoistnie (czyli pęka z wydzieleniem zawartości). W przypadku pojedyńczych zmian stosuje się leczenie miejscowe, nacięcie i drenaż ropnia. W przypadku zmian mnogich (czyrak gromadny), u pacjentów z obniżoną (np. w przypadku przyjmowania leków lub z powodu choroby) odpornością oraz wtedy, gdy czyrak umiejscowił się w obrębie nosa i środkowej części twarzy, stosuje się antybiotyki (ogólnie). Najczęściej stosowane antybiotyki należą do grupy opornych na pelicylinazy pelicylin oraz do cefalosporyn. Czyraki mogą nawracać. Powtarzające się zakażenia są wskazaniem do zastosowania antybiotykoterapii, kontynuowanej nieraz nawet ponad miesiąc. Szczególnie narażeni na nawroty choroby są chorzy na cukrzycę, osoby otyłe, pracujące (lub żyjące) w złych warunkach higienicznych. Natomiast najczęściej czyraki pojawiają się młodych i zdrowych osób. Zapalenie węzłów chłonnych Zapalenie węzłów chłonnych (lymphadenitis) może być wywołane przez różne drobnoustroje - bakterie, wirusy, pierwotniaki, riketsje i grzyby. Choroba może dotyczyć całego układu chłonnego. Taki charakter mają schorzenia wirusowe (np. mononukleoza zakaźna, cytomegalia), toksoplazmoza (pierwotniaki), bruceloza (pałeczki Brucella), kiła drugorzędowa (krętki), histoplazmoza (grzyby). Miejscowe zapalenie węzłów chłonnych występuje w przypadku zakażenia gronkowcami, paciorkowcami, prątkami (gruźliczymi i niegruźliczymi) i innymi drobnoustrojami. Przebieg choroby może być różny. Czasami zmiany są widoczne pod skórą i niepokoją pacjenta nie powodując dolegliwości (miejscowych i ogólnych), czasami są bolesne, skóra nad nimi jest zaczerwieniona, napięta, w przebiegu choroby węzły mogą ropieć i samoistnie opróżniać przez powstałe przetoki. W chorobach z uogólnionym powiększeniem węzłów dolegliwości mogą wynikać z położenia zmian - np. w mononukleozie powiększenie węzłów chłonnych płuc może powodować duszność. Leczenie w przypadku powiększenia węzłów chłonnych jest oczywiste – leczymy tak, jak wskazuje na to czynnik sprawczy (czyli rodzaj bakterii, wirus, pierwotniak). Problemem są powiększone „bez przyczyny” węzły - widoczne lub wyczuwalne dla pacjenta. Każdy taki przypadek wymaga bezwzględnie wizyty u lekarza i poszukiwania przyczyny zmian. Jest sprawą oczywistą, że poinfekcyjne zmiany w węzłach mogą się cofać powoli, jeśli jednak pojawia się węzeł chłonny np. na szyi i nie znika w ciągu miesiąca albo pojawia się ponownie, to bez względu na to, czy wiążemy to z przebytym (?) zapaleniem gardła czy też nie, należy wykonać badanie histopatologiczne węzła. Wielokrotnie początki poważnej choroby układu chłonnego były lekceważone, ponieważ pacjenci uspokajają siebie (i lekarza) powołując się na przebytą infekcję wirusową lub bakteryjną, chore zęby. A pamięć jest zawodna. Jeśli nie możemy na pewno wskazać współzależności czasowej infekcji i powiększenia węzła lub zmieniony węzeł utrzymuje się długo, lepiej jest wykonać badanie histologiczne. Lek. med. Ewa Wojas, ZdroweMiasto.PL, 01.02.2006 * * * Warto wiedzieć: | ||||
