Fot. The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) PORADNIK MEDYCZNY. DERMATOLOG Wszawica (łac. pediculosis) jest chorobą zakaźną powodującą zmiany skórne wywołane przez wszy, pasożyty żywiące się krwią. Samica (pasożyt dł. 2-3mm) w ciągu miesiąca (średnia długość życia wszy) składa od 100 do 300 jaj, w rytmie od 8 do 10 dziennie (tzw. gnidy, widoczne przy nasadzie włosów). Młode osobniki wykluwają się z jaj po mniej więcej 3 tygodniach. Wesz występuje w kolorach w zależności od koloru włosów "gospodarza" (mimetyzacja), pasożyty są jednak widoczne gołym okiem. Silny świąd oraz odczyn zapalny skóry towarzyszący wszawicy spowodowany jest toksynami, które wesz wprowadza wraz z ukłuciem podczas pożywiania się krwią. Uczucie świądu skłania do intensywnego drapania podrażnionego miejsca, w wyniku czego dochodzi najczęściej do uszkodzenia naskórka (tzw. przeczosy), z których sączy się wydzielina surowicza, co z kolei jest pożywką dla bakterii. Mogący pojawić się w trakcie choroby stan zapalny skóry karku nazywany jest wypryskiem wszawiczym. W przypadku zaniedbań może dojść do powstania tzw. kołtunu oraz wtórnych infekcji bakteryjnych powodujących powiększenie wezłów chłonnych okolic głowy. Wszawicę, ze względu na miejsce występowania, dzielimy na: głowową (pediculosis capillitii), odzieżową (pediculosis vestimenti) - wesz żywi się krwią, ale bytuje i rozmnaża się np. w pościeli, odzieży, zmiany głównie ulokowane są na szyi, ramionach, klatce piersiowej, wokół pośladków, oraz łonową (pediculosis pubis s. Phitirasis) - przenoszoną drogą płciową, ale też i poprzez noszenie bielizny osoby zarażonej. Zakażenie wszawicą odbywa się najczęściej przez kontakt bezpośredni (np. wszawica łonowa) lub pośredni (np. wspólne nakrycia głowy, szaliki, szczotki, grzebienie, odzież, wspólne posłanie itp.). Pośredni kontakt najczęściej przyczynia się do wystąpienia wszawicy w przedszkolach i szkołach. Częste drapanie głowy u dzieci może być oznaką wszawicy. Zmian najczęściej szukać należy w okolicy potylicy, skroniowej oraz zausznej głowy. W przypadku wszawicy łonowej głównym objawem jest silny świąd wzgórka łonowego, a sama wesz i jej jaja widoczne są w okolicy łonowej, podobnie jak plamy w miejscu ukłucia (tzw. plamy błękitne, maculae ceruleae). Wesz łonowa może rozprzestrzeniać się na inne części ciała, ale głównie na kończyny dolne (włosy brzucha, ud, pach, brwi). Wesz łonowa nigdy nie zasiedli skóry owłosionej głowy. Leczenie W leczeniu wszawicy stosuje się preparaty owadobójcze na skórę owłosioną głowy w postaci szamponów, kremów lub żelu, dostępnych w aptece, w Polsce - bez recepty. Leczenie należy wykonywać pod opieką lekarza (w przypadku powikłań bakteryjnych konieczna będzie terapia antybiotykowa) lub zgodnie z zaleceniami zawartymi na ulotce dołączonej do leku. Należy jednak pamiętać, że leczeniem powinno się objąć wszystkich domowników. Odzież osoby chorej, bieliznę oraz pościel należy wyprać i wyprasować (wysoka temperatura i wilgotność zabijają owady). Bieliznę osobistą, pościelową, odzież, koce dezynsekujemy również preparatami pylistymi. Szczotki, grzebienie oraz jakiekolwiek ozdoby noszone we włosach albo wyrzucić, albo starannie wymoczyć w preparacie wszobójczym. Gnidy można usunąć z głowy płucząc umyte wcześniej włosy ciepłym 6% octem. Po kilku godzinach należy wyczesać gnidy gęstym grzebieniem. Zabieg należy powtórzyć po 2 tygodniach. Zwalczanie wszy u dzieci w wieku 3 lat i poniżej, z uwagi iż nie powinny mieć kontaktu ze środkiem owadobójczym, należy przeprowadzić przez wyczesanie pasożytów gęstym grzebieniem. Wszawicy łatwiej zapobiegać niż ją leczyć. Należy zatem dbać o higienę osobistą wszystkich domowników, m.in. kontrolować dzieciom skórę głowy podczas czesania włosów (również okolice za uszami i skronie, gdzie najczęściej występują gnidy). W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze należy radzić się lekarza lub pielęgniarki szkolnej. Lek. med. Ewa Wojas, Piotr Paweł Karbowniczek, 18.01.2008, ZdroweMiasto.PL |
