• Informator
•  | Poczekalnia
•  | Zdrowy Mieszczanin
•  | Doniesienia Listonosza

Wyróżnikiem raka prostaty jest jego zależność od męskich hormonów płciowych – androgenów, a głównie od testosteronu wytwarzanego przez jądra. Paradoksem jest, że zarówno dla prawidłowej funkcji fizjologicznej gruczołu krokowego, jak i jego chorobliwego rozrostu zagrażającego rakiem – konieczna jest obecność wspomnianego testosteronu. Nadmiar testosteronu we krwi zagraża rakiem prostaty. Równowaga androgenowa stercza warunkowana jest wytwarzaniem optymalnej fizjologicznie ilości testosteronu w jądrach. Decyduje o tym sprawność ośrodka kontrolującego oś podwzgórze-przysadka-jądra. Zaburzenie tej kontroli i nadprodukcja testosteronu zagraża rozrostem stercza i rakiem. Świadczy o tym fakt, że rak prostaty nie występuje u mężczyzn, u których przed pokwitaniem usunięto jądra wytwarzające testosteron.

Czy wiecie, że obniżenie poziomu testosteronu hamuje rozwój raka prostaty i poprawia stan chorego? Obecnie w leczeniu raka prostaty dąży się do całkowitej blokady androgenowej. Przy pomocy specjalnych leków tzw. brokerów hormonalnych obniża się poziom testosteronu zarówno na poziomie komórek jądra (anty-androgeny), jak i na poziomie podwzgórza i przysadki (analogi LH-RH).

Czy wiecie, że przyjmowanie na własną rękę mocno reklamowanych specyfików zwiększających poziom testosteronu, bez wyraźnego wskazania lekarza specjalisty, może przynieść skutek dokładnie odwrotny do zamierzonego?

Jerzy Zandberg

Diagnostyka

RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO PROBLEMEM SPOŁECZNYM. WCZESNA DIAGNOSTYKA KLUCZEM DO WYLECZENIA

W ciągu ostatniego dziesięciolecia zapadalność na raka gruczołu krokowego (stercza prostaty) w Polsce znacznie wzrosła. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów z 2003 roku rak gruczołu krokowego stanowił po względem zapadalności 9,3% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn (drugie miejsce po raku płuca) i 6,8% pod względem śmiertelności (trzecie miejsce po raku płuca i raku żołądka). W liczbach bezwzględnych stanowi to prawie 5500 przypadków zachorowań i prawie 3500 przypadków zgonów rocznie.

Wzrost zapadalności na ten nowotwór jest trendem światowym. Wynika przede wszystkim ze starzenia się społeczeństw, ale także z rozpowszechnienia się metod wczesnej diagnostyki, przede wszystkim oznaczania stężenia we krwi poziomu antygenu specyficznego dla prostaty (PSA, ang. prostate specific antygene). Według danych światowych, blisko 80% chorych, u których rozpoznawany jest rak gruczołu krokowego, przekroczyło 65 rok życia.

Najwyższe współczynniki zapadalności 104/100.000 stwierdzane są w USA. Tylko w tym kraju żyje z chorobą ponad 1.600.000 mężczyzn, u których rak stercza był rozpoznany w ciągu ostatnich 5 lat. Podobne statystyki, proporcjonalne do liczby ludności, odnotowują inne rozwinięte kraje zachodnie. Statystyki są bezwzględne – im dłuższe życie mężczyzny, tym wyższe ryzyko rozpoznania raka gruczołu krokowego. Z tego względu warto wiedzieć, jakie są czynniki podwyższonego ryzyka tego nowotworu, co robić, aby wcześnie go wykryć i jak skutecznie go leczyć.

Wyróżnia się następujące czynniki ryzyka raka stercza:

• starzenie się
• rasa
• czynniki genetyczne
• czynniki hormonalne
• aktywność 5 a-reduktazy (enzymu regulującego przemiany testosteronu w organizmie)
• wysokotłuszczowa dieta „zachodnia”
• niska ekspozycja na światło słoneczne
• czynniki środowiskowe

Spośród wyżej wymienionych czynników najistotniejszy jest wiek. Rak w postaci utajonej, nieujawnionej klinicznie (subklinicznej), występuje u około 30% mężczyzn po 50 roku życia, ale już u około 70% po 80. roku życia. Częściej jest stwierdzany u Afroamerykanów, jest natomiast rzadki u rasy żółtej. U emigrantów zapadalność wyrównuje się po dwóch pokoleniach, co świadczy o wpływach środowiskowych i diecie typowej dla świata „zachodniego”. Ryzyko raka jest 2-3krotnie wyższe, gdy rak występuje u krewnego pierwszego stopnia. Jedynie około 9% przypadków raka stercza ma podłoże genetyczne, uwarunkowane obecnością dziedzicznego genu w chromosomach.

 

Rak gruczołu krokowego jest hormonozależny. Nie występuje u mężczyzn poddanych wczesnej kastracji. Dowiedziona jest zależność występowania raka stercza od diety. Wyższe ryzyko występuje przy niedostatecznej podaży witaminy A i fitoestrogenów, które mają działanie ochronne (Azjaci). Witamina E, selen, likopeny (zawarte w pomidorach) mają potwierdzone działanie ochronne (selen o 40%).

Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi raka stercza jest niedobór kwasów nienasyconych, nadmiar czerwonego mięsa, wzrost stężenia wolnych rodników, zmniejszone wchłanianie beta-karotenu. Dowiedziona jest rola czynników środowiskowych i zawodowych takich, jak: ekspozycja na kadm, promieniowanie jonizujące. Zaobserwowano, że niedobór promieniowania ultrafioletowego zwiększa ryzyko raka poprzez obniżenie produkcji witaminy DT. Obserwuje się także wzrost zapadalności w miarę oddalania się od równika, np. w USA.

I. Objawy kliniczne

Rak gruczołu krokowego przebiega zazwyczaj w sposób utajony, naśladując objawy łagodnego przerostu stercza. Z tego względu, w wielu przypadkach objawy są bagatelizowane przez chorych i opóźnia to prawidłową diagnostykę. Typowe objawy ze strony układu moczowego to: utrudniony odpływ moczu i uczucie parcia na mocz, częstomocz, oddawanie moczu kroplami, konieczność oddawania moczu w nocy (nykturia), bolesne oddawanie moczu, oddawanie moczu w małych ilościach. Miejscowe szerzenie się raka powoduje krwiomocz, a przy bardzo znacznym zaawansowaniu ból spowodowany wodonerczem. W rzadkich przypadkach pierwszymi objawami stercza mogą być dolegliwości ze strony przerzutów odległych: bóle kostne w dole pleców, zaburzenie neurologiczne – rwa kulszowa, utrata łaknienia, chudnięcie, niedokrwistość węzłów chłonnych. W około 10% przypadków raka rozpoznaje się po przezcewkowej elektroresekcji wykonanej z powodu łagodnego przerostu gruczołu.

II. Diagnostyka

Prawidłowa diagnostyka raka stercza jest podstawą włączenia optymalnego leczenia. Obejmuje ona badanie kliniczne, badania laboratoryjne i radiologiczne. Podstawowe metody diagnostyki to:

• Badanie przez odbytnicę (DRE) – czułość ok. 30%
• Badanie USG przezodbytnicze (TRUS) - czułość ok. 42%
• Rezonans magnetyczny – przezodbytniczy – czułość ok. 89%
• Klasyczny rezonans magnetyczny – czułość ok. 67%
• Oznaczenie stężenia PSA we krwi
• Morfologia i badania biochemiczne
• Scyntygraf kośćca przy PSA >20 ng/ml
• Badanie rtg podejrzanych ognisk kostnych
• Badanie rtg płuc i USG jamy brzusznej

gladiator-prostata.pl, 25-05-2012, zdrowemiasto.pl

Zdrowy Mieszczanin | Alergologia | Chirurgia naczyń | Dermatologia | Gastroenterologia | Ginekologia | Interna | Kardiologia | Kosmetologia | Laryngologia | Medycyna estetyczna | Onkologia | Ortopedia | Psychiatria | Proktologia | Seksuologia | Stomatologia | Urologia