Lek. med. Ewa Wojas, redaktor medyczny portalu zdrowemiasto.pl
Żołądek stanowi duży zbiornik, o zmiennym, zależnym od stopnia wypełnienia kształcie i położeniu. Najbardziej stałym punktem topograficznym jest wpust żołądka - znajduje się na wysokości X kręgu piersiowego w pozycji leżącej (lub o jeden krąg niżej w pozycji stojącej), około 3 cm pod przeponą, nieco po lewej stronie kręgosłupa.
Wpustem nazywamy miejsce, w którym żołądek łączy się z przełykiem - jest to miejsce wpustowe, a okolica (część żołądka) nazywana jest częścią wpustową.
Od wpustu ku dołowi biegnie krzywizna mała żołądka, natomiast druga krzywizna - krzywizna większa, początkowo zdąża ku górze, a następnie opada, tworząc dno żołądka.
Tak więc dno żołądka jest wysklepione ku górze (to nie może się nazywać „dach żołądka”?) i znajduje się nieco powyżej wpustu. Krzywizna większa schodzi w dół tworząc kolano żołądka, najniżej położoną część narządu. Dalej – od kolana żołądka, wznosi się aż do miejsca, w którym znajduje się drugi otwór - ujście odźwiernika.
Odźwiernik stanowi drugi, dość stały punkt topograficzny narządu, i jest położony na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego, nieco po prawej stronie kręgosłupa (u człowieka leżącego na plecach). Również krzywizna mała, wyznaczająca granice prawej strony żołądka, kończy się przy ujściu odźwiernika. Między krzywiznami małą i większą leży trzon żołądka, w którym wyróżniamy ścianę przednią i tylną(tu wszystko po staremu, przód jest z przodu a tył z tyłu).
Budowa ściany żołądka
Wewnętrzną warstwę ściany żołądka stanowi błona śluzowa. Błona śluzowa posiada liczne gruczoły, produkujące substancje umożliwiające trawienie pokarmów (o części wydzielniczej żołądka czytaj poniżej). Olbrzymie możliwości magazynowania pokarmu nie są wynikiem jej elastyczności: takiej, jaką ma np. gumowy balonik. Błona śluzowa nie jest rozciągliwa - po prostu jest w nadmiarze, i to w nadmiarze dobrze spakowanym. Światło żołądka wypełniają fałdy śluzówki (podłużnymi mogą spływać płyny zupełnie tak jak deszcz rynną). Śluzówka to warstwa nabłonka (błona właściwa), blaszka mięśniowa (własna, związana z błoną śluzową) oraz tkanka podśluzowa. Dopiero te trzy warstwy tworzą anatomiczną strukturę nazywaną przez nas błoną śluzową (lub, w skrócie, śluzówką).
Wewnętrzna powierzchnia błony śluzowej jest pokryta nabłonkiem walcowatym płaskim. W ścianie śluzówki znajdują się liczne gruczoły wydzielnicze, w których produkowane są składniki soku żołądkowego (kwas solny i pepsyna) oraz śluz. Układająca się w fałdy błona śluzowa jest ruchoma w stosunku do błony mięśniowej dzięki temu, że nie jest do niej ściśle zamocowana, tylko łączy się z warstwą mięśniową przez strukturę pośrednią: błonę podśluzową (tkankę podśluzową).
Błona mięśniowa ma również budowę warstwową. Zewnętrznie znajduje się warstwa podłużna. Jest nierównomiernie rozłożona, znajduje się głównie na krzywiznach żołądka. Natomiast warstwa okrężna, leżąca wewnętrznie, jest rozłożona równomiernie poza okolicą odźwiernika. Tam tworzy zgrubienie stanowiące zwieracz odźwiernika. Zamyka on dolne ujście żołądka nie pozwalając na swobodne przedostawanie się pokarmu do niżej położonego odcinka przewodu pokarmowego.
Mięśniówka podłużna kurcząc się skraca żołądek, przyczyniając się do jego opróżniania. Włókna okrężne kurczą się i rozkurczają tworząc fale perystaltyczne. Jeśli pokarm jest dostatecznie strawiony i ujście odźwiernikowe otwiera się, fala perystaltyczna wypycha go (pokarm) do dwunastnicy. Jeśli odźwiernik jest zamknięty, pokarm miesza się i rozdrabnia.
Błona mięśniowa utrzymuje żołądek w stałym napięciu. Pod wpływem tego napięcia pokarm nie przemieszcza się zgodnie z siłą grawitacji i nie zalega w najniższej części, ale znajduje się w całym świetle żołądka. Oczywiście stan napięcia nie jest jednakowy - im bardziej ściana jest rozciągana, tym większe napięcie wytwarza. Również w okolicy niżej położonej (tzw. kolano żołądka) napięcie mięśniówki jest większe.
Żołądek jest zaopatrywany w krew przez naczynia wychodzące z krótkiego, grubego naczynia - odgałęzienia aorty, noszącego nazwę pnia trzewnego. Stąd krew dopływa do żołądka oraz innych struktur zawartych w jamie brzusznej. Z pnia trzewnego do żołądka doprowadzają krew naczynia pochodzące od tętnicy śledzionowej, tętnicy żołądkowej lewej oraz wątrobowej wspólnej.
Naczynia żylne zbierają krew z obszaru żołądka i odprowadzają do żyły wrotnej. Ta zaś prowadzi krew do wątroby, gdzie tworzy sieć wrotną - siatkę najdrobniejszych naczyń penetrujących miąższ wątroby. Bowiem wątroba jest tym narządem, który na bieżąco kontroluje ilość i jakość dostarczanych ze światła przewodu pokarmowego drogą krwi substancji. Rola wątroby wymaga odrębnego wyjaśnienia, dość powiedzieć, że bogata w substancje odżywcze krew nie przedostaje się bezpośrednio do tkanek, a wątroba stanowi tu rodzaj sita, zatrzymującego dostarczane droga krwi związki.
Unerwienie żołądka pochodzi z układu autonomicznego i nie podlega kontroli świadomości. Włókna przywspółczulne dochodzą do żołądka drogą nerwu błędnego, zaś włókna współczulne pochodzą z gałązek splotu trzewnego. W ścianie żołądka tworzą trzy sploty autonomiczne, wspólnie określane nazwą: „splot jelitowy”. Są to: splot podśluzowy, (głównie regulujący czynność wydzielniczą), splot mięśniowy (zawiadujący perystaltyka żołądka) oraz splot podsurowiczy. Dośrodkowo włókna nerwowe biegną od żołądka do ósmego i dziewiątego segmentu piersiowego rdzenia kręgowego.
Wpustem nazywamy miejsce, w którym żołądek łączy się z przełykiem - jest to miejsce wpustowe, a okolica (część żołądka) nazywana jest częścią wpustową.
Od wpustu ku dołowi biegnie krzywizna mała żołądka, natomiast druga krzywizna - krzywizna większa, początkowo zdąża ku górze, a następnie opada, tworząc dno żołądka.
Tak więc dno żołądka jest wysklepione ku górze (to nie może się nazywać „dach żołądka”?) i znajduje się nieco powyżej wpustu. Krzywizna większa schodzi w dół tworząc kolano żołądka, najniżej położoną część narządu. Dalej – od kolana żołądka, wznosi się aż do miejsca, w którym znajduje się drugi otwór - ujście odźwiernika.
Odźwiernik stanowi drugi, dość stały punkt topograficzny narządu, i jest położony na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego, nieco po prawej stronie kręgosłupa (u człowieka leżącego na plecach). Również krzywizna mała, wyznaczająca granice prawej strony żołądka, kończy się przy ujściu odźwiernika. Między krzywiznami małą i większą leży trzon żołądka, w którym wyróżniamy ścianę przednią i tylną(tu wszystko po staremu, przód jest z przodu a tył z tyłu).
Budowa ściany żołądka
Wewnętrzną warstwę ściany żołądka stanowi błona śluzowa. Błona śluzowa posiada liczne gruczoły, produkujące substancje umożliwiające trawienie pokarmów (o części wydzielniczej żołądka czytaj poniżej). Olbrzymie możliwości magazynowania pokarmu nie są wynikiem jej elastyczności: takiej, jaką ma np. gumowy balonik. Błona śluzowa nie jest rozciągliwa - po prostu jest w nadmiarze, i to w nadmiarze dobrze spakowanym. Światło żołądka wypełniają fałdy śluzówki (podłużnymi mogą spływać płyny zupełnie tak jak deszcz rynną). Śluzówka to warstwa nabłonka (błona właściwa), blaszka mięśniowa (własna, związana z błoną śluzową) oraz tkanka podśluzowa. Dopiero te trzy warstwy tworzą anatomiczną strukturę nazywaną przez nas błoną śluzową (lub, w skrócie, śluzówką).
Wewnętrzna powierzchnia błony śluzowej jest pokryta nabłonkiem walcowatym płaskim. W ścianie śluzówki znajdują się liczne gruczoły wydzielnicze, w których produkowane są składniki soku żołądkowego (kwas solny i pepsyna) oraz śluz. Układająca się w fałdy błona śluzowa jest ruchoma w stosunku do błony mięśniowej dzięki temu, że nie jest do niej ściśle zamocowana, tylko łączy się z warstwą mięśniową przez strukturę pośrednią: błonę podśluzową (tkankę podśluzową).
Błona mięśniowa ma również budowę warstwową. Zewnętrznie znajduje się warstwa podłużna. Jest nierównomiernie rozłożona, znajduje się głównie na krzywiznach żołądka. Natomiast warstwa okrężna, leżąca wewnętrznie, jest rozłożona równomiernie poza okolicą odźwiernika. Tam tworzy zgrubienie stanowiące zwieracz odźwiernika. Zamyka on dolne ujście żołądka nie pozwalając na swobodne przedostawanie się pokarmu do niżej położonego odcinka przewodu pokarmowego.
Mięśniówka podłużna kurcząc się skraca żołądek, przyczyniając się do jego opróżniania. Włókna okrężne kurczą się i rozkurczają tworząc fale perystaltyczne. Jeśli pokarm jest dostatecznie strawiony i ujście odźwiernikowe otwiera się, fala perystaltyczna wypycha go (pokarm) do dwunastnicy. Jeśli odźwiernik jest zamknięty, pokarm miesza się i rozdrabnia.
Błona mięśniowa utrzymuje żołądek w stałym napięciu. Pod wpływem tego napięcia pokarm nie przemieszcza się zgodnie z siłą grawitacji i nie zalega w najniższej części, ale znajduje się w całym świetle żołądka. Oczywiście stan napięcia nie jest jednakowy - im bardziej ściana jest rozciągana, tym większe napięcie wytwarza. Również w okolicy niżej położonej (tzw. kolano żołądka) napięcie mięśniówki jest większe.
Żołądek jest zaopatrywany w krew przez naczynia wychodzące z krótkiego, grubego naczynia - odgałęzienia aorty, noszącego nazwę pnia trzewnego. Stąd krew dopływa do żołądka oraz innych struktur zawartych w jamie brzusznej. Z pnia trzewnego do żołądka doprowadzają krew naczynia pochodzące od tętnicy śledzionowej, tętnicy żołądkowej lewej oraz wątrobowej wspólnej.
Naczynia żylne zbierają krew z obszaru żołądka i odprowadzają do żyły wrotnej. Ta zaś prowadzi krew do wątroby, gdzie tworzy sieć wrotną - siatkę najdrobniejszych naczyń penetrujących miąższ wątroby. Bowiem wątroba jest tym narządem, który na bieżąco kontroluje ilość i jakość dostarczanych ze światła przewodu pokarmowego drogą krwi substancji. Rola wątroby wymaga odrębnego wyjaśnienia, dość powiedzieć, że bogata w substancje odżywcze krew nie przedostaje się bezpośrednio do tkanek, a wątroba stanowi tu rodzaj sita, zatrzymującego dostarczane droga krwi związki.
Unerwienie żołądka pochodzi z układu autonomicznego i nie podlega kontroli świadomości. Włókna przywspółczulne dochodzą do żołądka drogą nerwu błędnego, zaś włókna współczulne pochodzą z gałązek splotu trzewnego. W ścianie żołądka tworzą trzy sploty autonomiczne, wspólnie określane nazwą: „splot jelitowy”. Są to: splot podśluzowy, (głównie regulujący czynność wydzielniczą), splot mięśniowy (zawiadujący perystaltyka żołądka) oraz splot podsurowiczy. Dośrodkowo włókna nerwowe biegną od żołądka do ósmego i dziewiątego segmentu piersiowego rdzenia kręgowego.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Zatrucia pokarmowe. Biegunka bakteryjna
- Rola jelita grubego w organizmie
- Żołądek. Regulacja wydzielania kwasu solnego
- Żołądek. Czynność wydzielnicza żołądka
- Choroba Crohna
- Czynnościowe zaburzenia jelitowe. Gazy, odbijania, wzdęcia.
- Czynnościowe zaburzenia jelitowe. Zespół jelita drażliwego
- Najczęściej występujące (w listach od Państwa!) choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego. Lamblioza
- Najczęściej występujące (w listach od Państwa!) choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego. Owsica
- Mechanizm współdziałania prebiotyków i probiotyków w przewodzie pokarmowym człowieka
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
