Lek. med. Ewa Wojas, rdaktor medyczny portalu zdrowemiasto.pl
Liszaj płaski (łac. lichen planus) to stan zapalny skóry charakteryzujący się występowaniem małych, dobrze odgraniczonych od otoczenia, płaskich wykwitów (grudek), często dokuczliwie swędzących. Grudki mogą się zlewać tworząc pokryte łuskami powierzchnie. Często współistnieją zmiany w jamie ustnej.
Przyczyna choroby nie jest znana. Czasami choroba towarzyszy chorobom wątroby i reakcjom immunologicznym towarzyszącym przeszczepom narządów. Zmiany mogą też pojawiać się w czasie zażywania niektórych leków (związki złota, arsenu, bizmutu), mepakryny lub chinidyny.
Wykwity mogą pojawiać się nagle lub narastać stopniowo. Zazwyczaj pierwszy wysiew w postaci grudek wielkości 2-4 mm, wielobocznych, sinofioletowych, swędzących, pojawia się symetrycznie, w zgięciach nadgarstkowych i łokciowych rąk (po stronie przyśrodkowej przedramion), na nogach, tułowiu, w fałdach skóry; żołędzi prącia, błonach śluzowych jamy ustnej i pochwy. Zmiany w obrębie jamy ustnej towarzyszą połowie przypadków, czasami poprzedzają wystąpienie zmian na skórze. Świeże wykwity mogą pojawiać się na linii przeczosów (wzdłuż zadrapań). Na skórze owłosionej zmiany umiejscawiają się wokół mieszków włosowych; mogą powodować łysienie (rzekomoplackowate). W przebiegu choroby niekiedy dochodzi do powstawania rozległych, złuszczających się zmian. Takie zmiany noszą nazwę liszaja płaskiego przerosłego. Choroba ma charakter przewlekły, z okresami remisji i zaostrzeń, dotyczy przede wszystkim osób dorosłych. Wykwity zanikają bez pozostawiania śladów (poza postacią zanikową).
Istnieje szereg wyodrębnionych postaci choroby:
Kilka przykładów zmian w przebiegu choroby:
Powikłaniem liszaja płaskiego może być erytrodermia - uogólniony odczyn zapalny skóry.
Liszaj płaski dotyczy skóry i błon śluzowych, nie towarzyszą mu zmiany narządowe. Obraz kliniczny (charakterystyczne grudki, typowe umiejscowienie, zajęcie błon śluzowych, świąd), wsparty badaniem histopatologicznym, ew. immunopatologicznym zmian, jest podstawą rozpoznania. Leczenie polega na podawaniu leków przeciwhistaminowych w celu zmniejszenia świądu, stosowania miejscowo sterydów (w postaci opatrunków okluzyjnych), tretynoiny. Nasilone zmiany mogą być wskazaniem do stosowania terapii sterydami wewnętrznie, także w małych dawkach podtrzymujących. Do innych metod wymienianych w leczeniu liszaja należą PUVA (fototerapia), podawanie etrentinatu i cyklosporyny. Bolesne zmiany w jamie ustnej mogą wymagać stosowania leków o działaniu miejscowo znieczulających (zawierających lidokainę lub benzydaminę - np. Tantum Verde).
Choroba może ustępować samoistnie, chociaż zdarzają się nawroty po latach remisji.
Przyczyna choroby nie jest znana. Czasami choroba towarzyszy chorobom wątroby i reakcjom immunologicznym towarzyszącym przeszczepom narządów. Zmiany mogą też pojawiać się w czasie zażywania niektórych leków (związki złota, arsenu, bizmutu), mepakryny lub chinidyny.
Wykwity mogą pojawiać się nagle lub narastać stopniowo. Zazwyczaj pierwszy wysiew w postaci grudek wielkości 2-4 mm, wielobocznych, sinofioletowych, swędzących, pojawia się symetrycznie, w zgięciach nadgarstkowych i łokciowych rąk (po stronie przyśrodkowej przedramion), na nogach, tułowiu, w fałdach skóry; żołędzi prącia, błonach śluzowych jamy ustnej i pochwy. Zmiany w obrębie jamy ustnej towarzyszą połowie przypadków, czasami poprzedzają wystąpienie zmian na skórze. Świeże wykwity mogą pojawiać się na linii przeczosów (wzdłuż zadrapań). Na skórze owłosionej zmiany umiejscawiają się wokół mieszków włosowych; mogą powodować łysienie (rzekomoplackowate). W przebiegu choroby niekiedy dochodzi do powstawania rozległych, złuszczających się zmian. Takie zmiany noszą nazwę liszaja płaskiego przerosłego. Choroba ma charakter przewlekły, z okresami remisji i zaostrzeń, dotyczy przede wszystkim osób dorosłych. Wykwity zanikają bez pozostawiania śladów (poza postacią zanikową).
Istnieje szereg wyodrębnionych postaci choroby:
- liszaj płaski brodawkujący, jest to postać przerosła, najczęściej występuje na skórze kończyn dolnych
- liszaj płaski zanikowy, w tej postaci zmiany ustępują pozostawiając zmiany
- liszaj płaski barwnikowy, w której wykwity mają ciemne lub bardzo ciemne zabarwienie
- liszaj płaski mieszkowy, w którym zmiany umiejscawiają się w okolicy mieszków przywłosowych, zajmują też skórę owłosioną
- liszaj płaski pęcherzowy, gdzie obok (lub wśród) typowych grudek pojawiają się zmiany pęcherzowe, wystepują również zmiany zanikowe skóry, błon śluzowych i płytek paznokciowych
- nietypowa odmiana stanowiąca przejście między liszajem płaskim i rumieniowatym.
Kilka przykładów zmian w przebiegu choroby:
 |
 |
 |
| Wew. powierzchnia nadgarstka | Zmiany śluzówkowe na języku | Liszaj pęcherzykowaty |
 |
 |
 |
| Liszaj lśniący | Typowe zmiany (podudzie) | Liszaj brodawkujący (podudzie) |
Powikłaniem liszaja płaskiego może być erytrodermia - uogólniony odczyn zapalny skóry.
Liszaj płaski dotyczy skóry i błon śluzowych, nie towarzyszą mu zmiany narządowe. Obraz kliniczny (charakterystyczne grudki, typowe umiejscowienie, zajęcie błon śluzowych, świąd), wsparty badaniem histopatologicznym, ew. immunopatologicznym zmian, jest podstawą rozpoznania. Leczenie polega na podawaniu leków przeciwhistaminowych w celu zmniejszenia świądu, stosowania miejscowo sterydów (w postaci opatrunków okluzyjnych), tretynoiny. Nasilone zmiany mogą być wskazaniem do stosowania terapii sterydami wewnętrznie, także w małych dawkach podtrzymujących. Do innych metod wymienianych w leczeniu liszaja należą PUVA (fototerapia), podawanie etrentinatu i cyklosporyny. Bolesne zmiany w jamie ustnej mogą wymagać stosowania leków o działaniu miejscowo znieczulających (zawierających lidokainę lub benzydaminę - np. Tantum Verde).
Choroba może ustępować samoistnie, chociaż zdarzają się nawroty po latach remisji.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Łuszczyca chorobą interdyscyplinarną
- Łuszczyca - choroby współtowarzyszące, metody leczenia
- Choroby zakaźne. Wszawica
- Lato w natarciu - zadbaj o skórę swojego dziecka
- Czerniak jest nowotworem złośliwym
- Skutki nadmiernego opalania się. Czerniak
- O urodzie penisa, czyli o co młodzi mężczyźni pytają w listach najczęściej. Białe kropki na penisie - prosaki, kaszaki
- Najczęściej występujące (w Państwa listach) choroby bakteryjne skóry: róża, czyraki, zapalenie węzłów chłonnych
- Choroby zakaźne. Postępowanie w przypadku stwierdzenia u ucznia wszawicy
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
