Czerniak jest nowotworem złośliwym
PORADNIK MEDYCZNY. Dermatolog
Fot. zdrowemiasto.pl
Czerniak jest nowotworem złośliwym komórek barwnikowych (melanocytów). Rozwija się głównie w obrębie skóry, ale nie tylko. Może także powstać w obrębie błon śluzowych, a czasami – wewnątrz gałki ocznej.
W zależności od miejsca rozwoju i rodzaju czerniaka, wyróżnia sie kilka postaci klinicznych tego nowotworu:
Zdarzają się też przypadki czerniaka amelanotycznego. Charakteryzuje się on brakiem zabarwienia, co sprawia, że bywa zauważony w wysokim stadium zaawansowania.
Szczególnymi rodzajami czerniaka są:
Do czynników ryzyka zaliczamy:
Objawem czerniaka może (choć nie musi) być powiększenie węzłów chłonnych położonych wokół obszaru nacieku. Zaniepokoić powinny także zmiany znamion, takie jak:
Rozpoznanie dokonuje się poprzez badanie podmiotowe, włącznie z czynnikami ryzyka.
W celu ustalenia stopnia zaawansowania natomiast konieczne jest badanie histopatologiczne. Po wycięciu zmiany w całości, w przypadku stwierdzenia zmian nowotworowych, można podjąć decyzję o poszerzeniu wycięcia w celu uzyskania odpowiedniego marginesu chirurgicznego.
W przypadku, gdy grubość nacieku wynosi więcej niż 1mm, należy zalecić wykonanie biopsji węzła wartowniczego (o ile jest możliwe).
W niektórych przypadkach stosuje się radioterapię – w przypadku przerzutów pojedynczych, a także chemioterapię – jako leczenie uzupełniające lub formę leczenia paliatywnego.
Profilaktyka
W przypadku czerniaka, profilaktyka odgrywa szczególną rolę. Wcześnie wykryty, jest uleczalny nawet w 90%.
Obserwuj swoje ciało.
Regularne badania skóry pomagają wcześnie wykryć niepokojące zmiany, znacznie zwiększając szanse na wyzdrowienie.
W badaniach pomoże Ci prosta reguła ABCDE.
Badanie skóry najlepiej przeprowadzać raz w miesiącu, w dobrze oświetlonym pokoju, używając lustra do sprawdzenia placów, ramion, nóg. Nie należy zapominać o skórze na stopach, wewnętrznych częściach dłoni, paznokciach, a także o skórze głowy, włącznie z jej owłosioną częścią. Pamiętajmy, że czerniak może występować także w miejscach nie narażonych na co dzień na działanie promieni słonecznych.
Jeżeli na skórze widoczne jest znamię posiadające choćby jedna z powyższych cech, natychmiast zgłoś się do lekarza. Nie odwlekaj wizyty!
Badanie dermatoskopem. Foto. Piotr Paweł Karbowniczek / zdrowemiasto.pl
Unikaj promieniowania ultrafioletowego.
Ekspozycja skóry na działanie promieni UV zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka. Promienie te działają inicjująco na przekształcanie się melanocytów (komórek barwnikowych skóry) w nowotwór złośliwy. Z tego powodu:
Regularnie odwiedzaj dermatologa.
Badanie dermatoskopem, przyrządem działającym jak bardzo sprawna, precyzyjna lupa, pomoże odnaleźć niepokojące zmiany. Dodatkowo, dermatolog może zlecić wycięcie znamion, o ile znajdują się one w miejscu narażonym na urazy – są drażnione, ocierane, zadrapywane, ponieważ znamiona, które są podrażniane, mają tendencje do przekształcania się w zmiany złośliwe. W takich sytuacjach, wycięcie jest traktowane również jako element profilaktyki.
Badanie dermatologiczne ma charakter bezinwazyjny i jest bezbolesne. Po zebraniu niezbędnych informacji, dermatolog ogląda zmiany na skórze za pomocą dermatoskopu. Urządzenie to pozwala lekarzowi na 10 – 12 krotne powiększenie i dodatkowe oświetlenie obserwowanego obszaru skóry, dzięki czemu może uwidocznione są głębsza struktura znamienia. Po zbadaniu najbardziej niepokojącej zmiany na skórze, zwróć się do lekarza z prośba o obejrzenie także pozostałych znamion.
Po przeprowadzeniu badania dermatolog decyduje czy zmiany na skórze budzą obawy. Jeśli tak, zleci usunięcie znamienia i wraz z badaniem histopatologicznym. Jego wyniki pozwolą ustalić czy zmiana ma postać łagodną czy jest to czerniak lub inny nowotwór.
Usunięcie znamienia wykonywane jest przy znieczuleniu miejscowym i trwa kilkanaście minut.
Źródło: Materiały edukacyjne Akademii Czerniaka. Więcej na stronie www.akademiaczerniaka.ruchspoleczny.org.pl
W zależności od miejsca rozwoju i rodzaju czerniaka, wyróżnia sie kilka postaci klinicznych tego nowotworu:
- Postać powierzchowna: to ok. 20-30% występujących przypadków czerniaka. Na początku rozprzestrzenia sie po powierzchnia, a następnie nacieka na coraz głębsze warstwy skóry.
- Postać wychodząca z plamy soczewicowatej: ma postać plamy o dość dużej powierzchni i brązowej barwie. Najczęściej występuje na odsłoniętych partiach ciała. Stanowi ok. 5-10% przypadków, jest jedną z mniej agresywnych postaci czerniaka.
- Postać guzkowa: forma guzka wystającego ponad powierzchnię skóry. Groźniejszy od innych rodzajów ze względu na naciekanie od początku powstania w głębokie warstwy skóry (tzw. naciek pionowy).
- Postać podpaznokciowa: to rodzaj czerniaka trudny do rozpoznania, głównie ze wzgledu na jego umiejscowienie. Zaniepokoić powinno, jeśli znamię na płytce paznokcia nie przesuwa sie wraz z jej wzrostem (co jest charakterystyczne na przykład dla krwiaka, który bywa często mylony z czerniakiem).
Zdarzają się też przypadki czerniaka amelanotycznego. Charakteryzuje się on brakiem zabarwienia, co sprawia, że bywa zauważony w wysokim stadium zaawansowania.
Szczególnymi rodzajami czerniaka są:
- Czerniak błon śluzowych: umiejscawia się najczęściej w górnych drogach oddechowych, przełyku oraz w jamie ustnej.
- Czerniak gałki ocznej: występuje w obszarze skóry powiek oraz na częściach oka takich jak spojówka, naczyniówka czy ciało rzęskowe, stanowiąc najczęstszą przyczynę zachorowań na nowotwory złośliwe oka u ludzi dorosłych.
Do czynników ryzyka zaliczamy:
- Czynniki związane z obciążeniem rodzinnym (rodzinny zespół znamion atypowych i czerniaka)
- Inne przypadki zachorowania: na czerniaka oraz inne nowotwór skóry
- Ilość i rodzaj znamion barwnikowych
- Tzw. fenotyp nordycki
- Ekspozycja skóry na promieniowanie UV, w tym: intensywna, okresowa ekspozycja (również solaria), oparzenia słoneczne, zwłaszcza doznane w młodości.
Objawem czerniaka może (choć nie musi) być powiększenie węzłów chłonnych położonych wokół obszaru nacieku. Zaniepokoić powinny także zmiany znamion, takie jak:
- zgrubienie,
- zaczerwienie wokół znamienia,
- swędzenie,
- krwawienie,
- powiększenie,
- zmiany zabarwienia,
- zmiana kształtu.
Rozpoznanie dokonuje się poprzez badanie podmiotowe, włącznie z czynnikami ryzyka.
W celu ustalenia stopnia zaawansowania natomiast konieczne jest badanie histopatologiczne. Po wycięciu zmiany w całości, w przypadku stwierdzenia zmian nowotworowych, można podjąć decyzję o poszerzeniu wycięcia w celu uzyskania odpowiedniego marginesu chirurgicznego.
W przypadku, gdy grubość nacieku wynosi więcej niż 1mm, należy zalecić wykonanie biopsji węzła wartowniczego (o ile jest możliwe).
Io Clarka – melanoma in-situ
IIo Clarka (warstwa brodawkowata) – grubość naciekania < 0,75mm
IIIo Clarka (pogranicze warstwy brodawkowatej i siateczkowatej) – grubość naciekania 0,75-1,5mm
IVo Clarka (warstawa siateczkowata) – grubość naciekania 1,51-4,0mm
Vo Clarka (tkanka podskórna) – grubość naciekania < 4,0mm
Podstawowe leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zmian, wraz z marginesem 1-3 cm zdrowej skóry. Decyzja o marginesie wycięcia zależy od głębokości nacieku, a także umiejscowaniu znamienia.IIo Clarka (warstwa brodawkowata) – grubość naciekania < 0,75mm
IIIo Clarka (pogranicze warstwy brodawkowatej i siateczkowatej) – grubość naciekania 0,75-1,5mm
IVo Clarka (warstawa siateczkowata) – grubość naciekania 1,51-4,0mm
Vo Clarka (tkanka podskórna) – grubość naciekania < 4,0mm
W niektórych przypadkach stosuje się radioterapię – w przypadku przerzutów pojedynczych, a także chemioterapię – jako leczenie uzupełniające lub formę leczenia paliatywnego.
Profilaktyka
W przypadku czerniaka, profilaktyka odgrywa szczególną rolę. Wcześnie wykryty, jest uleczalny nawet w 90%.
Obserwuj swoje ciało.
Regularne badania skóry pomagają wcześnie wykryć niepokojące zmiany, znacznie zwiększając szanse na wyzdrowienie.
W badaniach pomoże Ci prosta reguła ABCDE.
- A: Asymetria (ang.: assymetry)
Szukaj: Znamion nierównych, asymetrycznych, takich, w których jedna połowa znamienia różni się od drugiej kształtem
B: Brzeg (ang.: border)
Szukaj: Nierównych, nieregularnych, poszarpanych brzegów znamion
C: Barwa (ang.: colour)
Szukaj: Znamion o wielu kolorach lub nierównomiernie rozmieszczonej barwie
D: Średnica (ang.: diammeter)
Szukaj: Znamion, których średnica wynosi więcej niż 6mm lub takich, które uwypukliły się ponad powierzchnię skóry
E: Ewolucja (ang.: evolution)
Szukaj: Znamion, które które zaczęły się powiększać, bądź zmieniać. Zaniepokoić powinny: krwawienie, swędzenie, tworzenie strupów.
Badanie skóry najlepiej przeprowadzać raz w miesiącu, w dobrze oświetlonym pokoju, używając lustra do sprawdzenia placów, ramion, nóg. Nie należy zapominać o skórze na stopach, wewnętrznych częściach dłoni, paznokciach, a także o skórze głowy, włącznie z jej owłosioną częścią. Pamiętajmy, że czerniak może występować także w miejscach nie narażonych na co dzień na działanie promieni słonecznych.
Jeżeli na skórze widoczne jest znamię posiadające choćby jedna z powyższych cech, natychmiast zgłoś się do lekarza. Nie odwlekaj wizyty!
Badanie dermatoskopem. Foto. Piotr Paweł Karbowniczek / zdrowemiasto.pl
Unikaj promieniowania ultrafioletowego.
Ekspozycja skóry na działanie promieni UV zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka. Promienie te działają inicjująco na przekształcanie się melanocytów (komórek barwnikowych skóry) w nowotwór złośliwy. Z tego powodu:
- unikaj przebywania na słońcu, zwłaszcza w godzinach, gdy promienie słoneczne działają najsilniej między godziną 12.00 i 16.00
- zasłaniaj skórę przebywając na słońcu: wybieraj ubrania z długimi rękawami i nogawkami, nie zapominaj o kapeluszu oraz okularach przeciwsłonecznych
- używaj odpowiednich kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Oznacza to, że Twój krem powinien mieć wartość wyższą niż 30 SPF, być wodoodporny, a także chronić przed promieniami UV-A i UV-B. Zawsze sprawdzaj datę ważności kremu na opakowaniu, i nigdy nie używaj takiego, który pozostawał otwarty przez dłuższy czas (na przykład w domu pozostało otwarte opakowanie z poprzednich wakacji).
Krem należy nanosić na pół godziny przed wyjściem na zewnątrz, smarować się nim ponownie co 2 godziny i nie zapominać, że promienie słoneczne przenikają przez chmury – stąd krem z filtrem jest niezbędny nawet w pochmurne dni. - nie korzystaj z solariów: nawet sporadyczne odwiedzanie solarium zwiększa ryzyko zachorowania na czerniaka.
Prof. dr hab. med. PIOTR RUTKOWSKI, Przewodniczacy Rady Naukowej Akademii Czerniaka, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie, podaje ZŁOTE ZASADY, jak uniknąć zachorowania na czerniaka:
- Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę pod kątem podejrzanych znamion.
- Przynajmniej raz na rok odwiedzaj dermatologa.
- Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się ze Twoim znamieniem, udaj się do chirurga-onkologa.
- Unikaj słońca w godzinach 11-16.00.
- Nie opalaj się na solarium.
- Jeśli chcesz się opalać, to z głową – pamiętaj o stosowaniu filtrów, o noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych.
- Pamiętaj o umiarze i świadomym opalaniu.
Regularnie odwiedzaj dermatologa.
Badanie dermatoskopem, przyrządem działającym jak bardzo sprawna, precyzyjna lupa, pomoże odnaleźć niepokojące zmiany. Dodatkowo, dermatolog może zlecić wycięcie znamion, o ile znajdują się one w miejscu narażonym na urazy – są drażnione, ocierane, zadrapywane, ponieważ znamiona, które są podrażniane, mają tendencje do przekształcania się w zmiany złośliwe. W takich sytuacjach, wycięcie jest traktowane również jako element profilaktyki.
Badanie dermatologiczne ma charakter bezinwazyjny i jest bezbolesne. Po zebraniu niezbędnych informacji, dermatolog ogląda zmiany na skórze za pomocą dermatoskopu. Urządzenie to pozwala lekarzowi na 10 – 12 krotne powiększenie i dodatkowe oświetlenie obserwowanego obszaru skóry, dzięki czemu może uwidocznione są głębsza struktura znamienia. Po zbadaniu najbardziej niepokojącej zmiany na skórze, zwróć się do lekarza z prośba o obejrzenie także pozostałych znamion.
Po przeprowadzeniu badania dermatolog decyduje czy zmiany na skórze budzą obawy. Jeśli tak, zleci usunięcie znamienia i wraz z badaniem histopatologicznym. Jego wyniki pozwolą ustalić czy zmiana ma postać łagodną czy jest to czerniak lub inny nowotwór.
Usunięcie znamienia wykonywane jest przy znieczuleniu miejscowym i trwa kilkanaście minut.
Źródło: Materiały edukacyjne Akademii Czerniaka. Więcej na stronie www.akademiaczerniaka.ruchspoleczny.org.pl
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Łuszczyca chorobą interdyscyplinarną
- Łuszczyca - choroby współtowarzyszące, metody leczenia
- Choroby zakaźne. Wszawica
- Lato w natarciu - zadbaj o skórę swojego dziecka
- Skutki nadmiernego opalania się. Czerniak
- Dermatolog. Liszaj płaski
- O urodzie penisa, czyli o co młodzi mężczyźni pytają w listach najczęściej. Białe kropki na penisie - prosaki, kaszaki
- Najczęściej występujące (w Państwa listach) choroby bakteryjne skóry: róża, czyraki, zapalenie węzłów chłonnych
- Choroby zakaźne. Postępowanie w przypadku stwierdzenia u ucznia wszawicy
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
