Strąki fasoli. Fot. zdrowemiasto.pl
Są pewne okresy w życiu, kiedy organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na niektóre pierwiastki i powinien być traktowany ze szczególną troską. Najczęściej są to momenty przemęczenia po długotrwałym wysiłku, okres okołoporodowy i laktacyjny, menstruacja i rekonwalescencja po chorobie, a także okres pokwitania i starość. Zapotrzebowanie na życiodajne mikro i makroelementy rośnie również w wyniku stresu, a także przy niewłaściwym trybie życia, diecie wegetariańskiej i wegańskiej oraz tej opartej o żywność wysoko przetworzoną. Niebagatelny wpływ na naszą kondycję ma również życie i praca w zanieczyszczonym środowisku. Dlatego coraz częściej sięgamy po suplementy diety bogate w cenne pierwiastki, których brakuje w naszym pożywieniu. Jednym z ważniejszych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu jest żelazo. Potrzebujemy go stale, lecz żelazo nie jest zazwyczaj dostarczane w wystarczających ilościach z pożywieniem. Można temu zapobiec, przyjmując odpowiednio dobrane dawki tego pierwiastka wraz z witaminami wspomagającymi jego wchłanianie.
Krew – życiodajny płyn
Krew jest rodzajem tkanki łącznej zbudowanej z erytrocytów czyli krwinek czerwonych, leukocytów - krwinek białych, trombocytów – płytek krwi, zanurzonych w osoczu. Erytrocyty, najliczniejsze ciałka krwi, pełnią istotną rolę w organizmie: odpowiadają za transport substancji odżywczych a przede wszystkim tlenu do wszystkich tkanek i narządów. Przenoszą tlen z płuc do każdej komórki, zabierając z powrotem dwutlenek węgla i tworząc w ten sposób cykl oddechowy. Osocze krwi przenosi substancje odżywcze, mikroelementy i witaminy wchłonięte w jelicie, zaś leukocyty bronią organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Płytki krwi aktywują się, gdy nastąpi uszkodzenie np. warstw skóry i dojdzie do krwawienia. Wówczas hamują utratę krwi i przyspieszają jej krzepnięcie.
Żelazo i jego rola w organizmie
W skład czerwonego barwnika krwi - hemoglobiny, barwnika mięśni - mioglobiny, a także wielu enzymów wchodzi jeden pierwiastek: żelazo. To od niego zależy odpowiednie dotlenienie komórek, bowiem cząsteczki tlenu przyczepiają się właśnie do hemoglobiny zawartej w erytrocytach. Żelazo, już gotowe do wchłonięcia, występuje w postaci związku prostego: ferrytyny. Jednak samo żelazo wchłania się stosunkowo trudno – w jelicie cienkim po spożyciu pokarmów pochodzenia zwierzęcego poziom przyswojenia wynosi ok. 20%. Przy dostarczaniu żelaza z pokarmów roślinnych, wchłanialność jest jeszcze gorsza i zwykle organizm pobiera najwyżej ok. 5%. Przyswajanie żelaza zmniejszają ponadto sole wapnia, fosforu, picie dużych ilości herbaty, kawy, spożywanie fitynianów, znajdujących się w nasionach zbóż. Antagonistyczne wobec żelaza są pierwiastki: wapń, cynk, mangan - co oznacza, że zubażają poziom jego wchłaniania w jelicie cienkim, jeśli są razem spożywane. Jak ogromne jest zapotrzebowanie na żelazo? W zasadzie zawsze występuje na nie popyt w naszym organizmie, jednak bardziej intensywnie potrzebujemy go w okresie: ciąży, karmienia piersią, menstruacji, kiedy dojrzewamy, i kiedy się starzejemy. Można więc powiedzieć, że żelazo to pierwiastek uniwersalny i musimy go stale dostarczać w odpowiednio dobranych ilościach.
Na brak żelaza, najbardziej spośród tych grup, narażone są kobiety spodziewające się dziecka, bo rozwój płodu i różnicowanie się jego tkanek i narządów wymaga podwójnych dawek pierwiastka.
Kiedy żelaza jest za mało
Niedobór tego życiodajnego pierwiastka wiąże się z obniżeniem ogólnej sprawności fizycznej i intelektualnej: spada koncentracja i zdolność zapamiętywania, dochodzi do obniżenia nastroju a przede wszystkim spada odporność na przeziębienia i infekcje. Może dojść nawet do zaburzeń rytmu pracy serca. Niedobór żelaza wiąże się ze spaczonym łaknieniem – apetytem na produkty niejadalne, takie jak: lód, krochmal, tynk. Najgroźniejszym skutkiem niedoboru pozostaje jednak anemia. Niedożywienie, ciągłe diety i duża utrata krwi w czasie menstruacji obniża ilość przyswajalnej ferrytyny w organizmie do poziomu 12 mikrogramów w litrze surowicy krwi, podczas gdy norma wynosi 40-160 mikrogramów. W początkowym stadium anemii pojawia się ogólne osłabienie, senność, bóle i zawroty głowy. Następnie dochodzi do łatwego męczenia się przy niewielkim wysiłku, a także do skurczu mięśni nóg i kołatania serca. Sucha, łuszcząca się skóra, zapalenie błony śluzowej i kącików ust oraz łamliwość paznokci i włosów należą już do późnych objawów niedokrwistości, choć występują często jako główny zewnętrzny symptom rozpoznawczy niedokrwistości. Najgroźniejsza jest jednakże postać anemii w czasie ciąży. Może doprowadzić do przedwczesnego porodu, narodzin dziecka z niską masą urodzeniową, niedotlenienia płodu co tym samym zwiększa ryzyko jego obumarcia.
Laktoferryna
Rozwiązaniem w profilaktyce niedoborów żelaza w tym anemii może być podawanie laktoferryny – białka występującego w mleku, łzach i wydzielinie oskrzelowej, znacznie zwiększającego wchłanianie żelaza ze względu na szybkie dostarczanie go do komórek. Laktoferryna, zdaniem dr. Artura Drzewieckiego z Collegium Medicum UJ, ma działanie immunostymulujące, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, antynowotworowe oraz antyoksydacyjne. Podana doustnie znacznie stymuluje, zarówno jelitową jak i systemową, odpowiedź immunologiczną płynącą z całego organizmu, wpływa na wzrost przyjaznych bakterii jelitowych.
Na stymulację absorpcji żelaza, razem z laktoferryną, wpływają również witaminy „krwiotwórcze”: B6, B12 oraz kwas foliowy i witamina C, oddziałując przy tym na poziom cholesterolu.
Ciąża i laktacja
O suplementacji żelazem powinny pamiętać zwłaszcza kobiety w czasie ciąży i laktacji. Wojciech Kluszczyk, ordynator Oddziału Ginekologii i Położnictwa Szpitala w Wodzisławiu Śląskim, potwierdza naukowo skuteczność profilaktyki anemii wśród ciężarnych, które były leczone doustnymi preparatami żelaza w okresie okołoporodowym. Wśród nich niedokrwistość występowała tylko u 28%, natomiast w grupie kobiet, które nie przyjmowały żelaza u ponad 85% stwierdzano niskie wartości hemoglobiny. Zaleca się ponadto dłuższą, niż tylko doraźną, kurację odbudowującą poziom żelaza w organizmie. O ile bowiem najlepsza absorpcja następuje w ciągu pierwszego tygodnia kuracji i w pierwszym miesiącu, gdzie stopniowo przywracany jest optymalny poziom żelaza, o tyle aby skutecznie odbudować pulę żelaza w organizmie, niezbędne jest przedłużenie jego stosowania do drugiego, a nawet trzeciego miesiąca. Tym sposobem zapewnimy organizmowi odpowiednie gromadzenie rezerw żelaza w śledzionie i wzmacniamy cały organizm.
Profilaktyka – szczególnie ważna przy niedoborach żelaza
Żelazo to pierwiastek energii i witalności. Jego stopień wchłaniania jest jednak bardzo niski. Często tracimy go wypłukując z naszego organizmu – głównie poprzez nieodpowiednią dietę, złe łączenie składników pokarmowych.
Na dolegliwości związane z brakiem żelaza jest narażony każdy z nas, w każdym etapie swojego życia, choć często o tym nie wiemy. Często nie zdajemy sobie też sprawy, że ciągłe przemęczenie i obniżona odporność organizmu to efekt niedoboru tego cennego pierwiastka.
Krew – życiodajny płyn
Krew jest rodzajem tkanki łącznej zbudowanej z erytrocytów czyli krwinek czerwonych, leukocytów - krwinek białych, trombocytów – płytek krwi, zanurzonych w osoczu. Erytrocyty, najliczniejsze ciałka krwi, pełnią istotną rolę w organizmie: odpowiadają za transport substancji odżywczych a przede wszystkim tlenu do wszystkich tkanek i narządów. Przenoszą tlen z płuc do każdej komórki, zabierając z powrotem dwutlenek węgla i tworząc w ten sposób cykl oddechowy. Osocze krwi przenosi substancje odżywcze, mikroelementy i witaminy wchłonięte w jelicie, zaś leukocyty bronią organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Płytki krwi aktywują się, gdy nastąpi uszkodzenie np. warstw skóry i dojdzie do krwawienia. Wówczas hamują utratę krwi i przyspieszają jej krzepnięcie.
Żelazo i jego rola w organizmie
W skład czerwonego barwnika krwi - hemoglobiny, barwnika mięśni - mioglobiny, a także wielu enzymów wchodzi jeden pierwiastek: żelazo. To od niego zależy odpowiednie dotlenienie komórek, bowiem cząsteczki tlenu przyczepiają się właśnie do hemoglobiny zawartej w erytrocytach. Żelazo, już gotowe do wchłonięcia, występuje w postaci związku prostego: ferrytyny. Jednak samo żelazo wchłania się stosunkowo trudno – w jelicie cienkim po spożyciu pokarmów pochodzenia zwierzęcego poziom przyswojenia wynosi ok. 20%. Przy dostarczaniu żelaza z pokarmów roślinnych, wchłanialność jest jeszcze gorsza i zwykle organizm pobiera najwyżej ok. 5%. Przyswajanie żelaza zmniejszają ponadto sole wapnia, fosforu, picie dużych ilości herbaty, kawy, spożywanie fitynianów, znajdujących się w nasionach zbóż. Antagonistyczne wobec żelaza są pierwiastki: wapń, cynk, mangan - co oznacza, że zubażają poziom jego wchłaniania w jelicie cienkim, jeśli są razem spożywane. Jak ogromne jest zapotrzebowanie na żelazo? W zasadzie zawsze występuje na nie popyt w naszym organizmie, jednak bardziej intensywnie potrzebujemy go w okresie: ciąży, karmienia piersią, menstruacji, kiedy dojrzewamy, i kiedy się starzejemy. Można więc powiedzieć, że żelazo to pierwiastek uniwersalny i musimy go stale dostarczać w odpowiednio dobranych ilościach.
Na brak żelaza, najbardziej spośród tych grup, narażone są kobiety spodziewające się dziecka, bo rozwój płodu i różnicowanie się jego tkanek i narządów wymaga podwójnych dawek pierwiastka.
Kiedy żelaza jest za mało
Niedobór tego życiodajnego pierwiastka wiąże się z obniżeniem ogólnej sprawności fizycznej i intelektualnej: spada koncentracja i zdolność zapamiętywania, dochodzi do obniżenia nastroju a przede wszystkim spada odporność na przeziębienia i infekcje. Może dojść nawet do zaburzeń rytmu pracy serca. Niedobór żelaza wiąże się ze spaczonym łaknieniem – apetytem na produkty niejadalne, takie jak: lód, krochmal, tynk. Najgroźniejszym skutkiem niedoboru pozostaje jednak anemia. Niedożywienie, ciągłe diety i duża utrata krwi w czasie menstruacji obniża ilość przyswajalnej ferrytyny w organizmie do poziomu 12 mikrogramów w litrze surowicy krwi, podczas gdy norma wynosi 40-160 mikrogramów. W początkowym stadium anemii pojawia się ogólne osłabienie, senność, bóle i zawroty głowy. Następnie dochodzi do łatwego męczenia się przy niewielkim wysiłku, a także do skurczu mięśni nóg i kołatania serca. Sucha, łuszcząca się skóra, zapalenie błony śluzowej i kącików ust oraz łamliwość paznokci i włosów należą już do późnych objawów niedokrwistości, choć występują często jako główny zewnętrzny symptom rozpoznawczy niedokrwistości. Najgroźniejsza jest jednakże postać anemii w czasie ciąży. Może doprowadzić do przedwczesnego porodu, narodzin dziecka z niską masą urodzeniową, niedotlenienia płodu co tym samym zwiększa ryzyko jego obumarcia.
Laktoferryna
Rozwiązaniem w profilaktyce niedoborów żelaza w tym anemii może być podawanie laktoferryny – białka występującego w mleku, łzach i wydzielinie oskrzelowej, znacznie zwiększającego wchłanianie żelaza ze względu na szybkie dostarczanie go do komórek. Laktoferryna, zdaniem dr. Artura Drzewieckiego z Collegium Medicum UJ, ma działanie immunostymulujące, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, antynowotworowe oraz antyoksydacyjne. Podana doustnie znacznie stymuluje, zarówno jelitową jak i systemową, odpowiedź immunologiczną płynącą z całego organizmu, wpływa na wzrost przyjaznych bakterii jelitowych.
Na stymulację absorpcji żelaza, razem z laktoferryną, wpływają również witaminy „krwiotwórcze”: B6, B12 oraz kwas foliowy i witamina C, oddziałując przy tym na poziom cholesterolu.
Ciąża i laktacja
O suplementacji żelazem powinny pamiętać zwłaszcza kobiety w czasie ciąży i laktacji. Wojciech Kluszczyk, ordynator Oddziału Ginekologii i Położnictwa Szpitala w Wodzisławiu Śląskim, potwierdza naukowo skuteczność profilaktyki anemii wśród ciężarnych, które były leczone doustnymi preparatami żelaza w okresie okołoporodowym. Wśród nich niedokrwistość występowała tylko u 28%, natomiast w grupie kobiet, które nie przyjmowały żelaza u ponad 85% stwierdzano niskie wartości hemoglobiny. Zaleca się ponadto dłuższą, niż tylko doraźną, kurację odbudowującą poziom żelaza w organizmie. O ile bowiem najlepsza absorpcja następuje w ciągu pierwszego tygodnia kuracji i w pierwszym miesiącu, gdzie stopniowo przywracany jest optymalny poziom żelaza, o tyle aby skutecznie odbudować pulę żelaza w organizmie, niezbędne jest przedłużenie jego stosowania do drugiego, a nawet trzeciego miesiąca. Tym sposobem zapewnimy organizmowi odpowiednie gromadzenie rezerw żelaza w śledzionie i wzmacniamy cały organizm.
Profilaktyka – szczególnie ważna przy niedoborach żelaza
Żelazo to pierwiastek energii i witalności. Jego stopień wchłaniania jest jednak bardzo niski. Często tracimy go wypłukując z naszego organizmu – głównie poprzez nieodpowiednią dietę, złe łączenie składników pokarmowych.
Na dolegliwości związane z brakiem żelaza jest narażony każdy z nas, w każdym etapie swojego życia, choć często o tym nie wiemy. Często nie zdajemy sobie też sprawy, że ciągłe przemęczenie i obniżona odporność organizmu to efekt niedoboru tego cennego pierwiastka.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Warto wiedzieć
Żelazo znajduje się w produktach zwierzęcych i roślinnych, np. w podrobach zwierzęcych (wątróbce), suszonych morelach, rodzynkach, warzywach strączkowych, czerwonym mięsie, chlebie pełnoziarnistym, żółtku jaja. Żelazo zawarte w produktach pochodzenia zwierzęcego jest łatwiej przyswajalne.Uwaga! Przedawkowanie żelaza powoduje zatrucie (jeśli jest ono przyjmowane w dużych dawkach) lub marskość wątroby (przy stosowaniu długotrwałym). Przy wyborze odpowiedniego preparatu żelaza poradź się lekarza lub farmaceuty.
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- 32. Finał WOŚP. 10 książek dla zwycięzcy licytacji
- Czy w gazetkach promocyjnych rzeczywiście natkniemy się na prawdziwe promocje?
- Centrum czy obrzeża - gdzie lepiej kupić mieszkanie?
- Poszukiwanie pracy: idealne CV i list motywacyjny
- Wcześniejsza spłata kredytu - czy spłata długu poza terminem się opłaca?
- Ubezpieczenie telefonu od A do Z
- Ubezpieczenie samochodu po utracie prawa jazdy – czy to możliwe?
- Pakiet medyczny - prezent z głową!
- Uczenie się nowego języka zmienia rozwój mózgu
- Czy Facebook sprawia, że jesteś nieszczęśliwy? Wirus FB
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
