• Informator
•  | Poczekalnia
•  | Zdrowy Mieszczanin
•  | Doniesienia Listonosza

Zrealizowany projekt badawczy  z pogranicza psychologii i medycyny, obejmował ocenę psychologicznego funkcjonowania osób z zaburzeniami widzenia, pod kątem poczucia jakości życia  rozumianego jako „postrzeganie przez jednostkę swojej pozycji w życiu w kontekście systemów wartości i kultury, w których żyje oraz w odniesieniu do jej celów, oczekiwań, standardów i zainteresowań”.

Celem projektu była diagnoza: 

• poczucia jakości życia u osób z zaburzeniami widzenia (chorych na zaćmę i jaskrę),
• zmiany poczucia jakości życia 3 miesiące po operacji zaćmy lub skutecznym leczeniu jaskry;
• ustalenie z jakimi zmiennymi psychologicznymi koresponduje poczucie jakości życia, 
• zmiana poczucia jakości życia po leczeniu;
• ocena poczucia jakości życia u osób operowanych z powodu zeza.

Przebadano 193 chorych na zaćmę (wiek: M=66,5) i 114 na jaskrę (M=59); w drugim badaniu uczestniczyło 72 chorych na zaćmę i 17 na jaskrę. Przebadano również 41 osób młodych (13 dorosłych i 28 dzieci w wieku 7-16 lat) operowanych z powodu  zeza. Zastosowano pomiar: ostrości wzroku (tablice Sellena), subiektywnej oceny jakości widzenia, poczucia jakości życia skalą Schalocka i Keitha, stylów radzenia sobie ze stresem, samooceny i samowiedzy, lęku jako stanu i cechy, poczucia beznadziejności oraz poczucia osamotnienia; zbierano również dane jakościowe: swobodne wypowiedzi pacjentów na temat ich zdrowia i choroby, wypowiedzi w teście zdań niedokończonych, a u osób operowanych na zeza - rysunki twarzy ludzkiej.

Uzyskane wyniki wskazują, że: (1) ogólne poczucie jakości życia u osób starszych z zaburzeniami widzenia jest umiarkowanie obniżone, najbardziej w sferze umiejętności i produktywności związanej z pracą zawodową;
(2) poczucie jakości życia koresponduje z ostrością wzroku i jakością widzenia. Uzyskano też kilka nieoczekiwanych rezultatów:  po operacji zaćmy, lub skutecznym leczeniu jaskry, poczucie jakości życia pacjentów nie ulegało znaczącej poprawie;  w przypadku zmiany poczucia jakości życia po operacji zaćmy, lub u chorych leczonych na jaskrę, w większym stopniu decyduje o niej poczucie własnej wartości chorego oraz zadaniowy styl radzenia sobie ze stresem, niż nasilenie lęku, depresji i osamotnienia. Stąd wniosek o kluczowym znaczeniu koncepcji siebie i poczucia własnej wartości osoby chorej oraz stosowanym przez nią stylu radzenia sobie ze stresem zorientowanym zadaniowo - dla procesu adaptacji do zmian w chorobie, w tym również pozytywnych skutków leczenia. Wiążą się z tym implikacje praktyczne.

Oddziaływania w kierunku umacniania koncepcji siebie i poczucia własnej wartości oraz mobilizowania pacjentów do spostrzegania zmian związanych z chorobą i skutkami jej leczenia w kategoriach nowych zadań, a nie tylko strat lub zagrożeń, wymaga odpowiedniego wsparcia społecznego dla osoby chorej.

Wyniki badań, ilustrowane wypowiedziami chorych oraz rysunkami twarzy wykonanymi przez pacjentów przed i po operacji zeza oraz implikacje praktyczne przedstawiono w książce: Jak świata mniej widzę: Zaburzenia widzenia a jakość życia. Oleś P., Steuden S, Toczołowski J. (red.), Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 2002.

/Przegląd EUREKA Nr 5(39)/2004, NAUKI HUMANISTYCZNE, Psychologia i Pedagogika/

(HM), 03-04-2009, zdrowemiasto.pl / Przegląd EUREKA

Informator | Rozmaitości | Kraj | Świat | Ciekawostki | Edukacja | Spotkania | Eko | Wypoczynek