Profilaktyka raka szyjki macicy - kluczem do zdrowia Polek. Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
INFORMATOR. Kraj
Fot. NCI
Mimo prowadzonych działań profilaktycznych, nagłaśnianych w mediach, wciąż słyszy się, że rak szyjki macicy jest jedną z głównych chorób nowotworowych na świecie. Te niepokojące statystyki powinny dziwić – głównie dlatego, że profilaktyka raka szyjki macicy jest ogólnodostępna. Należy poddawać się regularnym badaniom cytologicznym[1] oraz dodatkowo można wykonać szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Skoro więc istnieje gotowa recepta na profilaktykę, to w czym tkwi problem?
Profilaktyka raka szyjki macicy to wspólna sprawa
Walka z rakiem szyjki macicy stanowi niebagatelne wyzwanie dla współczesnej medycyny. Ten nowotwór zajmuje trzecie miejsce po raku piersi i płuc wśród nowotworów złośliwych pod względem częstotliwości występowania u kobiet na świecie[3]. Każdego roku u ok. 60 tysięcy Europejek diagnozuje się raka szyjki macicy i co roku nowotwór ten zabija ok. 30 tysięcy z nich. Dzieje się tak, gdyż w wielu krajach kobiety nadal są pozbawione dostępu do skutecznych programów badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy oraz szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego.
Także w Polsce sytuacja wydaje się być poważna. Rak szyjki macicy jest czwartym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym rozpoznawanym u kobiet w naszym kraju. Polska zajmuje niechlubne czołowe miejsce wśród krajów Unii Europejskiej pod względem liczby zachorowań na raka szyjki macicy rocznie[4]. Każdego roku w Polsce ok. 4000 kobiet dowiaduje się, że ma raka, a ok. 1700 umiera z powodu raka szyjki macicy[5]. W 2010 roku rak szyjki macicy był drugą co do częstotliwości przyczyną zgonów wśród Polek w wieku 35 - 44 oraz 50 - 54 lat[6]. Co więcej, w ostatnich latach obserwuje się też wzrost zachorowalności w młodszej grupie wiekowej kobiet: 30 - 39 lat7. Według szacunków, około połowa osób aktywnych seksualnie zostaje zainfekowana wirusem brodawczaka ludzkiego. 80 procent kobiet przynajmniej raz w życiu przechodzi zarażenie onkogennym typem wirusa HPV, przy czym większość z nich zostaje zakażona przed ukończeniem 50 roku życia[8, 9, 10]. Choć infekcja HPV jest nieodzownym warunkiem do tego, by rozwinął się rak szyjki macicy, to na szczęście nie u każdej z zarażonych kobiet dochodzi do rozwoju zmienionych chorobowo komórek[11].
W Polsce, mimo podejmowanych działań i akcji promujących profilaktykę raka szyki macicy, nadal stosunkowo niewiele kobiet korzysta z bezpłatnych, profilaktycznych badań przesiewowych (jedynie około 25% kobiet w wieku 25-59 lat)[11,12]. Głównym problemem takiej „dramatycznej sytuacji” według Ministerstwa Zdrowia jest niska zgłaszalność kobiet na badania profilaktyczne. Mimo licznych działań edukacyjnych podejmowanych w ramach zwalczania raka szyjki macicy, Polki wciąż niechętnie wykonują regularne badania cytologiczne, nawet jeśli dostaną zaproszenia na bezpłatne badania. W latach 2007-2009 tylko 1/4 kobiet skorzystała z zaproszeń na bezpłatne badania w ramach Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy[1]. Prawie 60 procent Polek za główną barierę uważa to, że nie rozmawiają z bliskimi kobietami na temat profilaktyki i badań profilaktycznych. Rozmowy na ten temat odbierają jako nienaturalne i traktują często w kategoriach tabu. Jedynie 40 procent młodych kobiet rozmawia z mamą o badaniach cytologicznych, połowa pań sama nie pyta bliskich, czy robią badania cytologiczne. Niezależnie od wieku, Polki odczuwają wstyd, zarówno te po 50 roku życia, jak i te młodsze – przed 30 rokiem życia[14].
Szczepienia przeciwko HPV – w trosce o zdrowie kobiet
Oprócz regularnych badań cytologicznych, bardzo ważnym elementem profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia. Szczepienie przeciwko wirusowi HPV jest rekomendowane przez polskich ekspertów i znalazło się wśród szczepień zalecanych w polskim Programie Szczepień Ochronnych (PSO)[15, 16]. Immunoprofilaktyka to efektywna metoda zapobiegania zakażeniu onkogennymi typami HPV, mogącymi doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. W Polsce są dostępne dwie szczepionki przeciwko HPV. Obydwie cechuje wysoki profil skuteczności[17, 18]. Ich stosowanie może przyczynić się do obniżenia zachorowalności na raka szyjki macicy i zmniejszenia ryzyka wystąpienia stanów przednowotworowych związanych z HPV. Wysoki profil bezpieczeństwa szczepień przeciwko wirusowi HPV podkreślają takie organizacje, jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Międzynarodowa Federacja Położników i Ginekologów (FIGO) czy Paul-Ehrlich Institut (PEI)[19, 20, 21]. Mimo iż coraz więcej lekarzy w Polsce zaleca szczepienia dziewcząt przeciwko HPV, wciąż wielu rodziców waha się, czy zaszczepić swoje dzieci. Głównej przyczyny ich niezdecydowania można doszukiwać w braku rzetelnej wiedzy na temat profilaktyki HPV[22]. Dlatego tak istotna jest rola środowisk medycznych, organizacji oraz rodziców, którą warto podkreślać zwłaszcza podczas trwającego Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy.
* * *
Profilaktyka raka szyjki macicy to wspólna sprawa
Walka z rakiem szyjki macicy stanowi niebagatelne wyzwanie dla współczesnej medycyny. Ten nowotwór zajmuje trzecie miejsce po raku piersi i płuc wśród nowotworów złośliwych pod względem częstotliwości występowania u kobiet na świecie[3]. Każdego roku u ok. 60 tysięcy Europejek diagnozuje się raka szyjki macicy i co roku nowotwór ten zabija ok. 30 tysięcy z nich. Dzieje się tak, gdyż w wielu krajach kobiety nadal są pozbawione dostępu do skutecznych programów badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy oraz szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego.
Także w Polsce sytuacja wydaje się być poważna. Rak szyjki macicy jest czwartym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym rozpoznawanym u kobiet w naszym kraju. Polska zajmuje niechlubne czołowe miejsce wśród krajów Unii Europejskiej pod względem liczby zachorowań na raka szyjki macicy rocznie[4]. Każdego roku w Polsce ok. 4000 kobiet dowiaduje się, że ma raka, a ok. 1700 umiera z powodu raka szyjki macicy[5]. W 2010 roku rak szyjki macicy był drugą co do częstotliwości przyczyną zgonów wśród Polek w wieku 35 - 44 oraz 50 - 54 lat[6]. Co więcej, w ostatnich latach obserwuje się też wzrost zachorowalności w młodszej grupie wiekowej kobiet: 30 - 39 lat7. Według szacunków, około połowa osób aktywnych seksualnie zostaje zainfekowana wirusem brodawczaka ludzkiego. 80 procent kobiet przynajmniej raz w życiu przechodzi zarażenie onkogennym typem wirusa HPV, przy czym większość z nich zostaje zakażona przed ukończeniem 50 roku życia[8, 9, 10]. Choć infekcja HPV jest nieodzownym warunkiem do tego, by rozwinął się rak szyjki macicy, to na szczęście nie u każdej z zarażonych kobiet dochodzi do rozwoju zmienionych chorobowo komórek[11].
Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
W dniach 19–25 stycznia 2014 roku odbędzie się ósma edycja Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Inicjatywa ta ma na celu podniesienie poziomu świadomości w społeczeństwie w zakresie korzyści płynących z badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy i szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Dzięki temu korzystanie z tych świadczeń ma stać się powszechne. Kolejnym celem jest upowszechnianie rzetelnych i aktualnych informacjami na temat badań przesiewowych i szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego wśród pracowników służby zdrowia. W efekcie będą oni mogli udzielić pacjentkom właściwych odpowiedzi na ich pytania i zachęcić je do korzystania z dostępnych świadczeń[23].
Profilaktyka ratuje życie. Wstyd szkodzi najbardziej.W dniach 19–25 stycznia 2014 roku odbędzie się ósma edycja Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Inicjatywa ta ma na celu podniesienie poziomu świadomości w społeczeństwie w zakresie korzyści płynących z badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy i szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Dzięki temu korzystanie z tych świadczeń ma stać się powszechne. Kolejnym celem jest upowszechnianie rzetelnych i aktualnych informacjami na temat badań przesiewowych i szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego wśród pracowników służby zdrowia. W efekcie będą oni mogli udzielić pacjentkom właściwych odpowiedzi na ich pytania i zachęcić je do korzystania z dostępnych świadczeń[23].
W Polsce, mimo podejmowanych działań i akcji promujących profilaktykę raka szyki macicy, nadal stosunkowo niewiele kobiet korzysta z bezpłatnych, profilaktycznych badań przesiewowych (jedynie około 25% kobiet w wieku 25-59 lat)[11,12]. Głównym problemem takiej „dramatycznej sytuacji” według Ministerstwa Zdrowia jest niska zgłaszalność kobiet na badania profilaktyczne. Mimo licznych działań edukacyjnych podejmowanych w ramach zwalczania raka szyjki macicy, Polki wciąż niechętnie wykonują regularne badania cytologiczne, nawet jeśli dostaną zaproszenia na bezpłatne badania. W latach 2007-2009 tylko 1/4 kobiet skorzystała z zaproszeń na bezpłatne badania w ramach Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy[1]. Prawie 60 procent Polek za główną barierę uważa to, że nie rozmawiają z bliskimi kobietami na temat profilaktyki i badań profilaktycznych. Rozmowy na ten temat odbierają jako nienaturalne i traktują często w kategoriach tabu. Jedynie 40 procent młodych kobiet rozmawia z mamą o badaniach cytologicznych, połowa pań sama nie pyta bliskich, czy robią badania cytologiczne. Niezależnie od wieku, Polki odczuwają wstyd, zarówno te po 50 roku życia, jak i te młodsze – przed 30 rokiem życia[14].
Szczepienia przeciwko HPV – w trosce o zdrowie kobiet
Oprócz regularnych badań cytologicznych, bardzo ważnym elementem profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia. Szczepienie przeciwko wirusowi HPV jest rekomendowane przez polskich ekspertów i znalazło się wśród szczepień zalecanych w polskim Programie Szczepień Ochronnych (PSO)[15, 16]. Immunoprofilaktyka to efektywna metoda zapobiegania zakażeniu onkogennymi typami HPV, mogącymi doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. W Polsce są dostępne dwie szczepionki przeciwko HPV. Obydwie cechuje wysoki profil skuteczności[17, 18]. Ich stosowanie może przyczynić się do obniżenia zachorowalności na raka szyjki macicy i zmniejszenia ryzyka wystąpienia stanów przednowotworowych związanych z HPV. Wysoki profil bezpieczeństwa szczepień przeciwko wirusowi HPV podkreślają takie organizacje, jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Międzynarodowa Federacja Położników i Ginekologów (FIGO) czy Paul-Ehrlich Institut (PEI)[19, 20, 21]. Mimo iż coraz więcej lekarzy w Polsce zaleca szczepienia dziewcząt przeciwko HPV, wciąż wielu rodziców waha się, czy zaszczepić swoje dzieci. Głównej przyczyny ich niezdecydowania można doszukiwać w braku rzetelnej wiedzy na temat profilaktyki HPV[22]. Dlatego tak istotna jest rola środowisk medycznych, organizacji oraz rodziców, którą warto podkreślać zwłaszcza podczas trwającego Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy.
* * *
Co każda kobieta powinna wiedzieć?
Podstawą badań przesiewowych jest badanie cytologiczne metodą Papanicolaou. Należy je wprowadzić 3 lata po rozpoczęciu przez kobietę współżycia płciowego (tj. stosunków dopochwowych) albo nie później niż w 21. roku życia. Badanie należy powtarzać co rok (metoda konwencjonalna) lub co dwa lata (w przypadku stosowania cytologii jednowarstwowej). U kobiet w wieku >=30. roku życia bez upośledzonej odporności (np. zakażenia HIV), u których w trzech kolejnych corocznych badaniach cytologicznych nie stwierdzono nieprawidłowości, dalsze badania cytologiczne można wykonywać co 2-3 lata.
W 2003 roku FDA (Food and Drug Administration - Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków) zaakceptował łączne stosowanie badania DNA HPV (ludzki wirus brodawczaka) i badania cytologicznego jako metody postępowania przesiewowego w celu wykrycia raka szyjki macicy u kobiet w wieku >=30 lat. Badania przesiewowe, czyli badanie cytologiczne oraz badanie DNA HPV należy wykonywać raz na trzy lata.
Czytaj całość
Podstawą badań przesiewowych jest badanie cytologiczne metodą Papanicolaou. Należy je wprowadzić 3 lata po rozpoczęciu przez kobietę współżycia płciowego (tj. stosunków dopochwowych) albo nie później niż w 21. roku życia. Badanie należy powtarzać co rok (metoda konwencjonalna) lub co dwa lata (w przypadku stosowania cytologii jednowarstwowej). U kobiet w wieku >=30. roku życia bez upośledzonej odporności (np. zakażenia HIV), u których w trzech kolejnych corocznych badaniach cytologicznych nie stwierdzono nieprawidłowości, dalsze badania cytologiczne można wykonywać co 2-3 lata.
W 2003 roku FDA (Food and Drug Administration - Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków) zaakceptował łączne stosowanie badania DNA HPV (ludzki wirus brodawczaka) i badania cytologicznego jako metody postępowania przesiewowego w celu wykrycia raka szyjki macicy u kobiet w wieku >=30 lat. Badania przesiewowe, czyli badanie cytologiczne oraz badanie DNA HPV należy wykonywać raz na trzy lata.
Czytaj całość
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Nowoczesne leczenie i optymizm – najlepsze antidotum na SM
- Choroba poznana 80 lat temu - wciąż nieznana. Rusza pierwsza w Polsce kampania edukacyjna dla pacjentów z ultrarzadkim nowotworem krwi: „Makroglobulinemia Waldenströma. Śladami Doktora Jana”
- Choroba Gauchera – wizytówka polskiego podejścia do chorób ultrarzadkich
- Antykoncepcja awaryjna nabiera tempa: Nowe dane Centrum e-Zdrowia
- Kardiolożka: o serce trzeba dbać od najmłodszych lat
- Ponad 600 tys. Polaków zaszczepiło się przeciw grypie
- Refundacja na papierze. Pacjentki tylko z jednego województwa mogą liczyć na leczenie zgodne z listą refundacyjną, która weszła w życie kilka miesięcy temu
- Pierwsze w Polsce zabiegi ablacji arytmii z zastosowaniem technologii CARTOSOUND FAM. „Niezwykle ważny krok w rozwoju elektrofizjologii”
- Czy starsi pacjenci otrzymają lepszą ochronę jeszcze w tym sezonie?
- Wyzwania hematoonkologii - na jakie terapie czekają polscy pacjenci?
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
