Prof. Potempa - laureat „polskiego Nobla” 2011
INFORMATOR. Kraj
naukawpolsce.pl | dodane 04-11-2011
Prof. Jan Potempa
Prof. dr hab. Jan Potempa z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ oraz Departamentu Zdrowia i Rehabilitacji Jamy Ustnej Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Louisville w USA został laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 2011 roku w obszarze nauk o życiu i o Ziemi.
Profesor Potempa został uhonorowany za scharakteryzowanie nowej rodziny proteinaz bakteryjnych oraz wykazanie ich roli w rozwoju chorób przyzębia - poinformowała FNP w przesłanym PAP komunikacie.
Zapalenie tkanek przyzębia (paradontoza) jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych. Osoby dotknięte tą chorobą są bardziej narażone na choroby układu krążenia, reumatoidalne zapalenie stawów (gościec przewlekle postępujący), zachłystowe zapalenie płuc czy poród przedwczesny (choroba może wpływać także na niską wagę płodu). Wiadomo, że za patologiczne zmiany w przyzębiu odpowiedzialna jest stosunkowo niewielka grupa bakterii w bakteryjnej płytce nazębnej poniżej linii dziąseł.
Badania Profesora Potempy - wyjaśnia FNP - dotyczą roli bakterii Porphyromonas gingivalis w powstawaniu i rozwoju paradontozy. Laureat wraz ze współpracownikami wyizolował i scharakteryzował 7 enzymów degradujących białka, produkowanych przez tę bakterię - w tym tzw. gingipainy. Udowodnił też, że to właśnie gingipainy są kluczowym czynnikiem ułatwiającym rozwój zapalenia przyzębia, wykazując, że są one odpowiedzialne m.in. za zaburzenie reakcji obronnej organizmu, który zamiast eliminować bakterie zwraca się przeciwko własnym tkankom. Prowadzi to do chronicznego stanu zapalnego tkanek przyzębia i, w jego rezultacie - do utraty kości wyrostka zębodołowego i obnażania szyjek zębów.
"Odkrycia profesora Potempy zmieniły podstawy myślenia o genezie zapalenia tkanek przyzębia. Wysoko oceniany jest również ich potencjał terapeutyczny - wyniki jego badań mogą prowadzić do opracowania bardziej skutecznych leków zwalczających paradontozę, a przez to - do obniżenia ryzyka rozwoju chorób serca i stawów" - czytamy w komunikacie Fundacji.
Prof. Potempa urodził się w 1955 roku w Tarnowie. Jest biochemikiem i mikrobiologiem. Prowadzi badania nad bakteriami wywołującymi choroby przyzębia.
Tytuł magistra otrzymał w 1979 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na tej uczelni obronił również doktorat (1982 r.) i uzyskał habilitację (1993 r.). Od 1998 roku jest profesorem.
Kierował bądź kieruje zespołami realizującymi granty badawcze przyznane przez amerykański Narodowy Instytut Zdrowia (NIH), polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Unię Europejską. Wypromował do tej pory 18 doktorów. Jest autorem 278 publikacji i 11 patentów.
Prof. Potempa jest członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, International Association of Dental Research, International Proteolysis Society i American Microbiology Society. Jak podaje FNP, współorganizował liczne konferencje naukowe - był m.in. przewodniczącym Gordon Conference on Proteolytic Enzymes and Their Inhibitors w 2008 roku.
Naukowiec jest również członkiem rad redakcyjnych czasopism naukowych, m.in.: "Biological Chemistry", "Journal of Innate Immunity", "Molecular and Oral Microbiology", "The Open Biochemistry Journal" i "Current Protein and Peptide Science".
Laureat Nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe (2001 r.) oraz programów MISTRZ (2004 r.) i TEAM (2009 r.) Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Od 2005 roku profesor kieruje Zakładem Mikrobiologii Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 2009 roku jest również profesorem w Departamencie Zdrowia i Rehabilitacji Jamy Ustnej Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Louisville w USA.
Profesor Potempa został uhonorowany za scharakteryzowanie nowej rodziny proteinaz bakteryjnych oraz wykazanie ich roli w rozwoju chorób przyzębia - poinformowała FNP w przesłanym PAP komunikacie.
Zapalenie tkanek przyzębia (paradontoza) jest jedną z najczęściej występujących chorób zakaźnych. Osoby dotknięte tą chorobą są bardziej narażone na choroby układu krążenia, reumatoidalne zapalenie stawów (gościec przewlekle postępujący), zachłystowe zapalenie płuc czy poród przedwczesny (choroba może wpływać także na niską wagę płodu). Wiadomo, że za patologiczne zmiany w przyzębiu odpowiedzialna jest stosunkowo niewielka grupa bakterii w bakteryjnej płytce nazębnej poniżej linii dziąseł.
Badania Profesora Potempy - wyjaśnia FNP - dotyczą roli bakterii Porphyromonas gingivalis w powstawaniu i rozwoju paradontozy. Laureat wraz ze współpracownikami wyizolował i scharakteryzował 7 enzymów degradujących białka, produkowanych przez tę bakterię - w tym tzw. gingipainy. Udowodnił też, że to właśnie gingipainy są kluczowym czynnikiem ułatwiającym rozwój zapalenia przyzębia, wykazując, że są one odpowiedzialne m.in. za zaburzenie reakcji obronnej organizmu, który zamiast eliminować bakterie zwraca się przeciwko własnym tkankom. Prowadzi to do chronicznego stanu zapalnego tkanek przyzębia i, w jego rezultacie - do utraty kości wyrostka zębodołowego i obnażania szyjek zębów.
"Odkrycia profesora Potempy zmieniły podstawy myślenia o genezie zapalenia tkanek przyzębia. Wysoko oceniany jest również ich potencjał terapeutyczny - wyniki jego badań mogą prowadzić do opracowania bardziej skutecznych leków zwalczających paradontozę, a przez to - do obniżenia ryzyka rozwoju chorób serca i stawów" - czytamy w komunikacie Fundacji.
Prof. Potempa urodził się w 1955 roku w Tarnowie. Jest biochemikiem i mikrobiologiem. Prowadzi badania nad bakteriami wywołującymi choroby przyzębia.
Tytuł magistra otrzymał w 1979 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na tej uczelni obronił również doktorat (1982 r.) i uzyskał habilitację (1993 r.). Od 1998 roku jest profesorem.
Kierował bądź kieruje zespołami realizującymi granty badawcze przyznane przez amerykański Narodowy Instytut Zdrowia (NIH), polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Unię Europejską. Wypromował do tej pory 18 doktorów. Jest autorem 278 publikacji i 11 patentów.
Prof. Potempa jest członkiem Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, International Association of Dental Research, International Proteolysis Society i American Microbiology Society. Jak podaje FNP, współorganizował liczne konferencje naukowe - był m.in. przewodniczącym Gordon Conference on Proteolytic Enzymes and Their Inhibitors w 2008 roku.
Naukowiec jest również członkiem rad redakcyjnych czasopism naukowych, m.in.: "Biological Chemistry", "Journal of Innate Immunity", "Molecular and Oral Microbiology", "The Open Biochemistry Journal" i "Current Protein and Peptide Science".
Laureat Nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe (2001 r.) oraz programów MISTRZ (2004 r.) i TEAM (2009 r.) Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Od 2005 roku profesor kieruje Zakładem Mikrobiologii Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 2009 roku jest również profesorem w Departamencie Zdrowia i Rehabilitacji Jamy Ustnej Szkoły Stomatologii Uniwersytetu w Louisville w USA.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Nowoczesne leczenie i optymizm – najlepsze antidotum na SM
- Choroba poznana 80 lat temu - wciąż nieznana. Rusza pierwsza w Polsce kampania edukacyjna dla pacjentów z ultrarzadkim nowotworem krwi: „Makroglobulinemia Waldenströma. Śladami Doktora Jana”
- Choroba Gauchera – wizytówka polskiego podejścia do chorób ultrarzadkich
- Antykoncepcja awaryjna nabiera tempa: Nowe dane Centrum e-Zdrowia
- Kardiolożka: o serce trzeba dbać od najmłodszych lat
- Ponad 600 tys. Polaków zaszczepiło się przeciw grypie
- Refundacja na papierze. Pacjentki tylko z jednego województwa mogą liczyć na leczenie zgodne z listą refundacyjną, która weszła w życie kilka miesięcy temu
- Pierwsze w Polsce zabiegi ablacji arytmii z zastosowaniem technologii CARTOSOUND FAM. „Niezwykle ważny krok w rozwoju elektrofizjologii”
- Czy starsi pacjenci otrzymają lepszą ochronę jeszcze w tym sezonie?
- Wyzwania hematoonkologii - na jakie terapie czekają polscy pacjenci?
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
