naukawpolsce.pl | dodane 16-10-2009
Fot. zdrowemiasto.pl
NIE TYLKO PRAWDZIWKI I PIECZARKI
Człowiek wykorzystuje wiele gatunków grzybów. Najpowszechniej znane są oczywiście grzyby kapeluszowe, które ludzie po prostu jedzą. Wszyscy wiedzą też, że niektóre grzyby np. drożdże można także wykorzystywać do produkcji żywności. Ale to nie wszystko.
"Znaczenie grzybów dla ludzi jest ogromne. Zazwyczaj myślimy w takich przypadkach o piwie, winie, ciastach drożdżowych. Mniej osób zdaje sobie sprawę, że jest to źródło antybiotyków (chociaż ponad 90 proc. gatunków nie była dotychczas badana pod względem ich produkcji, co daje olbrzymie pole do popisu) i wielu innych substancji leczniczych (przeciwrakowych, na cukrzycę, AIDS, obniżających cholesterol itd)" - wyjaśnia mikolog.
Grzyby są również źródłem związków stosowanych w przemyśle. Można z nich produkować enzymy: np. laktazę, celulazę, lipazę (stosowaną w proszkach do prania). W przemyśle spożywczym grzyby mają znaczenie przy wytwarzaniu sosu sojowego, Coca-coli i innych produktów.
"Trzeba pamiętać także o produkcji grzybów jadalnych - rocznie produkuje się 6 mln 161 tys. ton grzybów (pieczarki, boczniaki i inne)" - zaznacza Turnau.
"Powszechne zastosowanie substancji pochodzenia grzybowego niesie korzyści, ale i zagrożenia takie jak bioterroryzm - zagadnienie ważne obecnie. Np. Coca-cola lub sos sojowy mogą być użyte jako substancje rakotwórcze - wystarczy podmienić szczepy grzybów na takie, które produkują substancje wywołujące nowotwory np. aflatoksyny czy ochratoksyny" - dodaje.
TRUJĄCE SZYBKO I POWOLI
Wiele gatunków grzybów w procesie przemiany materii produkuje toksyny. Jest ich wiele i znacząco różnią się między sobą.
"Toksyny wytwarzane przez grzyby rozwijające się na pokarmie, takie jak ochratoksyny i aflatoksyny, powodują raka, jeżeli produkty zawierające toksyny są często spożywane. Rak wątroby jest jedną z częstych przyczyn zgonów w krajach Trzeciego Świata, gdzie ludzie jedzą wszystko co się da zjeść, nawet jeżeli jest to spleśniałe. Niezwykle niebezpieczne są np. spleśniałe orzechy, ale groźne grzyby bywają także np. w sproszkowanym mleku dla niemowląt. Także w Polsce" - wyjaśnia.
Toksyny w owocnikach grzybów kapeluszowych (np. amanityna, falloidyna, muskaryna, psilocybina) powodują znacznie szybszy efekt - uszkadzają błonę śluzową przewodu pokarmowego, powodują martwicę komórek wątrobowych i kanalików nerkowych. Efekt jest widoczny po kilku lub kilkunastu godzinach. Takie skutki może mieć np. zjedzenie muchomora sromotnikowego. Niektóre toksyny (np. te z grzybów halucynogennych) powodują uszkodzenia systemu nerwowego.
Większość grzybów to organizmy saprobiontyczne - czyli takie, które pobierają substancje odżywcze z martwych szczątków roślin i zwierząt. Niektóre grzyby są pasożytami, organizmami, które żyją w innym żywym organizmie lub na jego powierzchni, niekiedy powodując znaczne szkody. Grzyby pasożytnicze pobierają substancje odżywcze z organizmu gospodarza.
GROŹNE PLEŚNIE WOKÓŁ NAS
Niebezpieczeństwo czyha wszędzie - zwłaszcza tam, gdzie jest wilgotno - pozostawiona żywność, materiał ubraniowy, skórzany to znakomite podłoże do rozwoju grzybni różnych grup grzybów. Grzyby wydzielają do podłoża i powietrza toksyny, które mogą stanowić poważne zagrożenie - większość z nich truje powoli, powodując np. raka.
"Spora grupa grzybów może infekować organizm ludzki. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy nasza odporność spada. Infekcja grzybowa może być przyczyną śmierci. Częste jest zapalenie płuc spowodowane przez Aspergillus (kropidlak), którego zarodniki mogą występować np. w wilgotnych łazienkach szpitalnych. űródłem groźnych gatunków grzybów bywają odchody zwierząt, zwłaszcza ptaków (np. gołębi) lub nietoperzy.
NIE TYLKO DLA LUDZI
Grzyby mają znaczenie nie tylko dla ludzi. Odgrywają istotną rolę w utrzymywaniu równowagi ekologicznej w środowisku. Większość grzybów pełni funkcje destruentów (organizmów rozkładających złożone struktury chemiczne), czerpiących substancje odżywcze z podłoży organicznych i martwych organizmów. Wiele gatunków grzybów jest zdolnych do rozkładu celulozy i ligniny (głównych składników ścian komórek roślinnych). W wyniku rozkładania obumierających części roślin, odchodów zwierząt oraz martwych organizmów, ze związków organicznych uwalniana jest woda, dwutlenek węgla, azot i inne pierwiastki. Dzięki tej działalności pierwiastki mogą zostać ponownie włączone do różnych cykli biogeochemicznych. Czyli zapewnia to krążenie pierwiastków w przyrodzie.
Istnieją grzyby, które z innymi organizmami tworzą różnego typu związki symbiotyczne.
Ważnym tego typu zjawiskiem jest mikoryza (z greki "grzybo-korzeń") - związek pomiędzy grzybami i korzeniami roślin. Grzybnia zwiększa objętość gleby, z której roślina korzysta. W ten sposób roślina pozyskuje więcej wody i związków mineralnych, zwłaszcza fosforu. Jednocześnie roślina dostarcza grzybni cukry, aminokwasy i inne związki organiczne.
"Wiele osób kojarzy grzyby mikoryzowe z drzewami, pod którymi zbieramy trufle lub prawdziwki. Tymczasem mikoryzowe są również zboża, trawy, truskawka, pomidory i wiele innych. W zasadzie to, co jemy, to produkty roślin mikoryzowych - z wyjątkiem takich jak kapusta, rzodkiewka, kalarepa" - tłumaczy Turnau.
HODOWLA KONTROLOWANA
"Odpowiednia selekcja grzybów mikoryzowych pozwala zwiększyć biomasę rośliny, chroni przed chorobami, a także niekorzystnymi warunkami np. suszą czy zanieczyszczeniem środowiska. Nasza pracownia (Pracownia Mikologii Uniwersytetu Jagiellońskiego) zajmuje się rolą mikoryzy w ochronie roślin w warunkach toksycznego skażenia metalami ciężkimi. Staramy się rekultywować hałdy metalowe przy zastosowaniu grzybów mikoryzowych. Opracowujemy metody ochrony roślin rzadkich i zagrożonych, selekcjonując grzyby mikoryzowe" - dodaje.
Oprócz mikoryzy istnieją także inne rodzaje symbiozy grzybów z innymi organizmami. Przykładem jej mogą być porosty - połączenie grzybów z glonami lub sinicami. Mniej znane, ale dość powszechne, są także symbiozy grzybów z glonami morskimi (brunatnicami).
"Wiele jest również symbioz z owadami, np. grzyby ambrozjowe rosnące w korytarzach korników czy grzyby hodowane przez termity i mrówki" - podsumowuje prof. Katarzyna Turnau.
Człowiek wykorzystuje wiele gatunków grzybów. Najpowszechniej znane są oczywiście grzyby kapeluszowe, które ludzie po prostu jedzą. Wszyscy wiedzą też, że niektóre grzyby np. drożdże można także wykorzystywać do produkcji żywności. Ale to nie wszystko.
"Znaczenie grzybów dla ludzi jest ogromne. Zazwyczaj myślimy w takich przypadkach o piwie, winie, ciastach drożdżowych. Mniej osób zdaje sobie sprawę, że jest to źródło antybiotyków (chociaż ponad 90 proc. gatunków nie była dotychczas badana pod względem ich produkcji, co daje olbrzymie pole do popisu) i wielu innych substancji leczniczych (przeciwrakowych, na cukrzycę, AIDS, obniżających cholesterol itd)" - wyjaśnia mikolog.
Grzyby są również źródłem związków stosowanych w przemyśle. Można z nich produkować enzymy: np. laktazę, celulazę, lipazę (stosowaną w proszkach do prania). W przemyśle spożywczym grzyby mają znaczenie przy wytwarzaniu sosu sojowego, Coca-coli i innych produktów.
"Trzeba pamiętać także o produkcji grzybów jadalnych - rocznie produkuje się 6 mln 161 tys. ton grzybów (pieczarki, boczniaki i inne)" - zaznacza Turnau.
"Powszechne zastosowanie substancji pochodzenia grzybowego niesie korzyści, ale i zagrożenia takie jak bioterroryzm - zagadnienie ważne obecnie. Np. Coca-cola lub sos sojowy mogą być użyte jako substancje rakotwórcze - wystarczy podmienić szczepy grzybów na takie, które produkują substancje wywołujące nowotwory np. aflatoksyny czy ochratoksyny" - dodaje.
TRUJĄCE SZYBKO I POWOLI
Wiele gatunków grzybów w procesie przemiany materii produkuje toksyny. Jest ich wiele i znacząco różnią się między sobą.
"Toksyny wytwarzane przez grzyby rozwijające się na pokarmie, takie jak ochratoksyny i aflatoksyny, powodują raka, jeżeli produkty zawierające toksyny są często spożywane. Rak wątroby jest jedną z częstych przyczyn zgonów w krajach Trzeciego Świata, gdzie ludzie jedzą wszystko co się da zjeść, nawet jeżeli jest to spleśniałe. Niezwykle niebezpieczne są np. spleśniałe orzechy, ale groźne grzyby bywają także np. w sproszkowanym mleku dla niemowląt. Także w Polsce" - wyjaśnia.
Toksyny w owocnikach grzybów kapeluszowych (np. amanityna, falloidyna, muskaryna, psilocybina) powodują znacznie szybszy efekt - uszkadzają błonę śluzową przewodu pokarmowego, powodują martwicę komórek wątrobowych i kanalików nerkowych. Efekt jest widoczny po kilku lub kilkunastu godzinach. Takie skutki może mieć np. zjedzenie muchomora sromotnikowego. Niektóre toksyny (np. te z grzybów halucynogennych) powodują uszkodzenia systemu nerwowego.
Większość grzybów to organizmy saprobiontyczne - czyli takie, które pobierają substancje odżywcze z martwych szczątków roślin i zwierząt. Niektóre grzyby są pasożytami, organizmami, które żyją w innym żywym organizmie lub na jego powierzchni, niekiedy powodując znaczne szkody. Grzyby pasożytnicze pobierają substancje odżywcze z organizmu gospodarza.
GROŹNE PLEŚNIE WOKÓŁ NAS
Niebezpieczeństwo czyha wszędzie - zwłaszcza tam, gdzie jest wilgotno - pozostawiona żywność, materiał ubraniowy, skórzany to znakomite podłoże do rozwoju grzybni różnych grup grzybów. Grzyby wydzielają do podłoża i powietrza toksyny, które mogą stanowić poważne zagrożenie - większość z nich truje powoli, powodując np. raka.
"Spora grupa grzybów może infekować organizm ludzki. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy nasza odporność spada. Infekcja grzybowa może być przyczyną śmierci. Częste jest zapalenie płuc spowodowane przez Aspergillus (kropidlak), którego zarodniki mogą występować np. w wilgotnych łazienkach szpitalnych. űródłem groźnych gatunków grzybów bywają odchody zwierząt, zwłaszcza ptaków (np. gołębi) lub nietoperzy.
NIE TYLKO DLA LUDZI
Grzyby mają znaczenie nie tylko dla ludzi. Odgrywają istotną rolę w utrzymywaniu równowagi ekologicznej w środowisku. Większość grzybów pełni funkcje destruentów (organizmów rozkładających złożone struktury chemiczne), czerpiących substancje odżywcze z podłoży organicznych i martwych organizmów. Wiele gatunków grzybów jest zdolnych do rozkładu celulozy i ligniny (głównych składników ścian komórek roślinnych). W wyniku rozkładania obumierających części roślin, odchodów zwierząt oraz martwych organizmów, ze związków organicznych uwalniana jest woda, dwutlenek węgla, azot i inne pierwiastki. Dzięki tej działalności pierwiastki mogą zostać ponownie włączone do różnych cykli biogeochemicznych. Czyli zapewnia to krążenie pierwiastków w przyrodzie.
Istnieją grzyby, które z innymi organizmami tworzą różnego typu związki symbiotyczne.
Ważnym tego typu zjawiskiem jest mikoryza (z greki "grzybo-korzeń") - związek pomiędzy grzybami i korzeniami roślin. Grzybnia zwiększa objętość gleby, z której roślina korzysta. W ten sposób roślina pozyskuje więcej wody i związków mineralnych, zwłaszcza fosforu. Jednocześnie roślina dostarcza grzybni cukry, aminokwasy i inne związki organiczne.
"Wiele osób kojarzy grzyby mikoryzowe z drzewami, pod którymi zbieramy trufle lub prawdziwki. Tymczasem mikoryzowe są również zboża, trawy, truskawka, pomidory i wiele innych. W zasadzie to, co jemy, to produkty roślin mikoryzowych - z wyjątkiem takich jak kapusta, rzodkiewka, kalarepa" - tłumaczy Turnau.
HODOWLA KONTROLOWANA
"Odpowiednia selekcja grzybów mikoryzowych pozwala zwiększyć biomasę rośliny, chroni przed chorobami, a także niekorzystnymi warunkami np. suszą czy zanieczyszczeniem środowiska. Nasza pracownia (Pracownia Mikologii Uniwersytetu Jagiellońskiego) zajmuje się rolą mikoryzy w ochronie roślin w warunkach toksycznego skażenia metalami ciężkimi. Staramy się rekultywować hałdy metalowe przy zastosowaniu grzybów mikoryzowych. Opracowujemy metody ochrony roślin rzadkich i zagrożonych, selekcjonując grzyby mikoryzowe" - dodaje.
Oprócz mikoryzy istnieją także inne rodzaje symbiozy grzybów z innymi organizmami. Przykładem jej mogą być porosty - połączenie grzybów z glonami lub sinicami. Mniej znane, ale dość powszechne, są także symbiozy grzybów z glonami morskimi (brunatnicami).
"Wiele jest również symbioz z owadami, np. grzyby ambrozjowe rosnące w korytarzach korników czy grzyby hodowane przez termity i mrówki" - podsumowuje prof. Katarzyna Turnau.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Nowoczesne leczenie i optymizm – najlepsze antidotum na SM
- Choroba poznana 80 lat temu - wciąż nieznana. Rusza pierwsza w Polsce kampania edukacyjna dla pacjentów z ultrarzadkim nowotworem krwi: „Makroglobulinemia Waldenströma. Śladami Doktora Jana”
- Choroba Gauchera – wizytówka polskiego podejścia do chorób ultrarzadkich
- Antykoncepcja awaryjna nabiera tempa: Nowe dane Centrum e-Zdrowia
- Kardiolożka: o serce trzeba dbać od najmłodszych lat
- Ponad 600 tys. Polaków zaszczepiło się przeciw grypie
- Refundacja na papierze. Pacjentki tylko z jednego województwa mogą liczyć na leczenie zgodne z listą refundacyjną, która weszła w życie kilka miesięcy temu
- Pierwsze w Polsce zabiegi ablacji arytmii z zastosowaniem technologii CARTOSOUND FAM. „Niezwykle ważny krok w rozwoju elektrofizjologii”
- Czy starsi pacjenci otrzymają lepszą ochronę jeszcze w tym sezonie?
- Wyzwania hematoonkologii - na jakie terapie czekają polscy pacjenci?
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
