naukawpolsce.pl | dodane 16-10-2009
Fot. zdrowemiasto.pl
Jesienią Polacy wyruszają do lasów w poszukiwaniu ulubionych prawdziwków, rydzów czy kurek. Gospodynie domowe często walczą z pleśnią atakującą produkty spożywcze, a lekarze z grzybicami. O grzybach jednak wciąż wiemy mało.
"Większości ludzi kojarzą się one ze świątecznymi potrawami (uszka z grzybami) lub spleśniałymi produktami w lodówce, ewentualnie z grzybicą stóp. Kilka wieków temu grzyby wiązano z siłami nieczystymi, działalnością czarownic (np. czarcie kręgi - tworzące się wokół grzybów wymarłe skrawki ziemi, na których nie ma roślin). Przez stulecia stosowano je do sporządzania napojów przypominających w działaniu alkohol. Były to np. muchomory przetrzymywane w moczu, napój który stosowano zanim wprowadzono mocne napoje alkoholowe" - wyjaśnia PAP mikolog (specjalistka od grzybów) prof. Katarzyna Turnau.
CZYM SĄ GRZYBY?
Wczesne badania tych niezwykłych organizmów wskazywały, że grzyby należą do królestwa roślin. Wykonywane jednak w XX w. badania molekularne sugerują, że grzyby są bliższe grupie zwierząt aniżeli roślin. Ponieważ różnią się znacznie zarówno od roślin, zwierząt jak i protistów (królestwo obejmujące jednokomórkowe lub proste wielokomórkowe organizmy eukariotyczne, które nie są zaliczane do zwierząt ani roślin), organizmy te klasyfikuje się obecnie jako odrębne królestwo Fungi (grzyby właściwe).
Biologowie dzielą obecnie grupę grzybów na pięć gromad: Chytridiomycota, Zygomycota, Glomeromycota, Ascomycota i Basidiomycota.
Wśród nich najlepiej znane ludziom są te należące do gromady Basidiomycota - grzyby podstawkowe. Należy do niej ponad 25 tysięcy gatunków. Wśród nich są powszechnie znane grzyby kapeluszowe, huby, purchawki, pasożyty roślin, takie jak rdza źdźbłowa czy głownia kukurydzy.
"Warto tu zaznaczyć, że owocniki tych grzybów, tak doceniane przez grzybiarzy, to zaledwie niewielka część organizmu grzyba, jedynie przejaw jego rozmnażania. O wiele bardziej fascynująca jest ukryta natura grzybni rozwijającej się pod powierzchnią ziemi czy też wewnątrz kłody drewna. Na przykład grzybnia boczniaka ostrygowatego, Pleurotus ostreatus (owocniki jadalne, sprzedawane często w supermarketach) przerasta drewno (także np. papier toaletowy lub słomę) i poluje na drobne zwierzęta (np. nicienie), tworząc maczugowate pułapki pokryte odrobiną substancji przypominającej +super-glue+" - wyjaśnia Turnau.
"Grzyb ten jest jednym z przedstawicieli grzybów drapieżnych. Różnorodność tych organizmów jest olbrzymia, niektóre z nich tworzą nadzwyczajne twory - lassa służące sprawnemu chwytaniu ofiary. Unieruchomiony zwierz, żywcem lub po uśmierceniu zostaje przerośnięty przez grzybnię i strawiony za pomocą enzymów. Całość procesu jest równie fascynująca jak książki Agaty Christie" - dodaje.
Mniej znanymi przedstawicielami królestwa grzybów są grzyby skoczkowe (Chytridiomycota). Stanowią one małą grupę stosunkowo prostych grzybów wodnych. Molekularne badania wskazują także, że grzyby skoczkowe są najbardziej pierwotną grupą obecnie żyjących grzybów. Niektóre z nich w pewnych stadiach życia tworzą komórki opatrzone wiciami. Tę cechę prawdopodobnie zachowały po swych przodkach.
"Przedstawiciele pozostałych grup grzybów nie posiadają stadium wiciowca. Najprawdopodobniej utraciły wici w trakcie ewolucji, być może w czasie przejścia ze środowiska wodnego do siedlisk lądowych" - zaznacza Turnau.
Przedstawiciele obejmującej około 800 gatunków gromady grzybów sprzężniakowych (Zygomycota) to organizmy występujące powszechnie na lądzie. Wśród sprzężniaków znane są grzyby drapieżne (Zoopagales - zwierzomorkowce). Inne są pasożytami roślin i zwierząt.
"Każdy z nas ma z nimi do czynienia na co dzień. Najpowszechniej występującym gatunkiem jest rozłożek czerniejący tworzący charakterystyczną białą, puszystą murawkę na chlebie pozostawionym w woreczku foliowym przez kilka dni. Nazwa tej grupy bierze się od charakterystycznego sposobu rozmnażania płciowego. Grzybnia wytwarza odgałęzienia, które łączą się po dwa. Po ich zlaniu (często przypomina to podanie rąk lub całus) wykształca się zygospora, z której po okresie spoczynku wytwarza się nowa grzybnia" - opisuje mikolog.
Kolejna grupa to grzyby workowe (Ascomycota). Nazwę swoją zawdzięczają charakterystycznym strukturom, zwanym workami, wewnątrz których tworzą się zarodniki tzw. - askospory, które powstają w wyniku rozmnażania płciowego. To duża grupa grzybów obejmująca około 30 tys. znanych gatunków.
"Grzyby workowe to grupa zróżnicowana, obejmująca większość drożdży, mączniaki, większość grzybów tworzących niebieskozielone, różowe czy brązowe kolonie i powodujących psucie się artykułów spożywczych. Należą do niej także jadalne smardze i trufle oraz miseczniaki wytwarzające owocniki np. na szczątkach roślin... Niektóre workowce są sprawcami poważnych chorób roślin, takich jak choroba holenderska wiązów, sporysz zbóż, choroby mączniakowe drzew i krzewów owocowych oraz roślin ozdobnych, a także zgorzel kasztana" - opisuje Turnau.
Od kilku lat wyróżnia się także grupę Glomeromycota, do których zalicza się grzyby tworzące symbiozę z korzeniami większości roślin lądowych
Poza głównymi gromadami grzybów istnieje jeszcze jedna, sztuczna grupa, nazywana Deuteromycota lub Fungi imperfecti (łac. grzyby niedoskonałe). Biolodzy zaliczają do niej te grzyby, które nie mają cech charakterystycznych dla wymienionych powyżej gromad. Obecnie część z organizmów zaliczanych wcześniej do Fungi imperfecti została jednak po dokładniejszym zbadaniu zaliczona do innego królestwa: Protista.
"Większości ludzi kojarzą się one ze świątecznymi potrawami (uszka z grzybami) lub spleśniałymi produktami w lodówce, ewentualnie z grzybicą stóp. Kilka wieków temu grzyby wiązano z siłami nieczystymi, działalnością czarownic (np. czarcie kręgi - tworzące się wokół grzybów wymarłe skrawki ziemi, na których nie ma roślin). Przez stulecia stosowano je do sporządzania napojów przypominających w działaniu alkohol. Były to np. muchomory przetrzymywane w moczu, napój który stosowano zanim wprowadzono mocne napoje alkoholowe" - wyjaśnia PAP mikolog (specjalistka od grzybów) prof. Katarzyna Turnau.
CZYM SĄ GRZYBY?
Wczesne badania tych niezwykłych organizmów wskazywały, że grzyby należą do królestwa roślin. Wykonywane jednak w XX w. badania molekularne sugerują, że grzyby są bliższe grupie zwierząt aniżeli roślin. Ponieważ różnią się znacznie zarówno od roślin, zwierząt jak i protistów (królestwo obejmujące jednokomórkowe lub proste wielokomórkowe organizmy eukariotyczne, które nie są zaliczane do zwierząt ani roślin), organizmy te klasyfikuje się obecnie jako odrębne królestwo Fungi (grzyby właściwe).
Biologowie dzielą obecnie grupę grzybów na pięć gromad: Chytridiomycota, Zygomycota, Glomeromycota, Ascomycota i Basidiomycota.
Wśród nich najlepiej znane ludziom są te należące do gromady Basidiomycota - grzyby podstawkowe. Należy do niej ponad 25 tysięcy gatunków. Wśród nich są powszechnie znane grzyby kapeluszowe, huby, purchawki, pasożyty roślin, takie jak rdza źdźbłowa czy głownia kukurydzy.
"Warto tu zaznaczyć, że owocniki tych grzybów, tak doceniane przez grzybiarzy, to zaledwie niewielka część organizmu grzyba, jedynie przejaw jego rozmnażania. O wiele bardziej fascynująca jest ukryta natura grzybni rozwijającej się pod powierzchnią ziemi czy też wewnątrz kłody drewna. Na przykład grzybnia boczniaka ostrygowatego, Pleurotus ostreatus (owocniki jadalne, sprzedawane często w supermarketach) przerasta drewno (także np. papier toaletowy lub słomę) i poluje na drobne zwierzęta (np. nicienie), tworząc maczugowate pułapki pokryte odrobiną substancji przypominającej +super-glue+" - wyjaśnia Turnau.
"Grzyb ten jest jednym z przedstawicieli grzybów drapieżnych. Różnorodność tych organizmów jest olbrzymia, niektóre z nich tworzą nadzwyczajne twory - lassa służące sprawnemu chwytaniu ofiary. Unieruchomiony zwierz, żywcem lub po uśmierceniu zostaje przerośnięty przez grzybnię i strawiony za pomocą enzymów. Całość procesu jest równie fascynująca jak książki Agaty Christie" - dodaje.
Mniej znanymi przedstawicielami królestwa grzybów są grzyby skoczkowe (Chytridiomycota). Stanowią one małą grupę stosunkowo prostych grzybów wodnych. Molekularne badania wskazują także, że grzyby skoczkowe są najbardziej pierwotną grupą obecnie żyjących grzybów. Niektóre z nich w pewnych stadiach życia tworzą komórki opatrzone wiciami. Tę cechę prawdopodobnie zachowały po swych przodkach.
"Przedstawiciele pozostałych grup grzybów nie posiadają stadium wiciowca. Najprawdopodobniej utraciły wici w trakcie ewolucji, być może w czasie przejścia ze środowiska wodnego do siedlisk lądowych" - zaznacza Turnau.
Przedstawiciele obejmującej około 800 gatunków gromady grzybów sprzężniakowych (Zygomycota) to organizmy występujące powszechnie na lądzie. Wśród sprzężniaków znane są grzyby drapieżne (Zoopagales - zwierzomorkowce). Inne są pasożytami roślin i zwierząt.
"Każdy z nas ma z nimi do czynienia na co dzień. Najpowszechniej występującym gatunkiem jest rozłożek czerniejący tworzący charakterystyczną białą, puszystą murawkę na chlebie pozostawionym w woreczku foliowym przez kilka dni. Nazwa tej grupy bierze się od charakterystycznego sposobu rozmnażania płciowego. Grzybnia wytwarza odgałęzienia, które łączą się po dwa. Po ich zlaniu (często przypomina to podanie rąk lub całus) wykształca się zygospora, z której po okresie spoczynku wytwarza się nowa grzybnia" - opisuje mikolog.
Kolejna grupa to grzyby workowe (Ascomycota). Nazwę swoją zawdzięczają charakterystycznym strukturom, zwanym workami, wewnątrz których tworzą się zarodniki tzw. - askospory, które powstają w wyniku rozmnażania płciowego. To duża grupa grzybów obejmująca około 30 tys. znanych gatunków.
"Grzyby workowe to grupa zróżnicowana, obejmująca większość drożdży, mączniaki, większość grzybów tworzących niebieskozielone, różowe czy brązowe kolonie i powodujących psucie się artykułów spożywczych. Należą do niej także jadalne smardze i trufle oraz miseczniaki wytwarzające owocniki np. na szczątkach roślin... Niektóre workowce są sprawcami poważnych chorób roślin, takich jak choroba holenderska wiązów, sporysz zbóż, choroby mączniakowe drzew i krzewów owocowych oraz roślin ozdobnych, a także zgorzel kasztana" - opisuje Turnau.
Od kilku lat wyróżnia się także grupę Glomeromycota, do których zalicza się grzyby tworzące symbiozę z korzeniami większości roślin lądowych
Poza głównymi gromadami grzybów istnieje jeszcze jedna, sztuczna grupa, nazywana Deuteromycota lub Fungi imperfecti (łac. grzyby niedoskonałe). Biolodzy zaliczają do niej te grzyby, które nie mają cech charakterystycznych dla wymienionych powyżej gromad. Obecnie część z organizmów zaliczanych wcześniej do Fungi imperfecti została jednak po dokładniejszym zbadaniu zaliczona do innego królestwa: Protista.
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Nowoczesne leczenie i optymizm – najlepsze antidotum na SM
- Choroba poznana 80 lat temu - wciąż nieznana. Rusza pierwsza w Polsce kampania edukacyjna dla pacjentów z ultrarzadkim nowotworem krwi: „Makroglobulinemia Waldenströma. Śladami Doktora Jana”
- Choroba Gauchera – wizytówka polskiego podejścia do chorób ultrarzadkich
- Antykoncepcja awaryjna nabiera tempa: Nowe dane Centrum e-Zdrowia
- Kardiolożka: o serce trzeba dbać od najmłodszych lat
- Ponad 600 tys. Polaków zaszczepiło się przeciw grypie
- Refundacja na papierze. Pacjentki tylko z jednego województwa mogą liczyć na leczenie zgodne z listą refundacyjną, która weszła w życie kilka miesięcy temu
- Pierwsze w Polsce zabiegi ablacji arytmii z zastosowaniem technologii CARTOSOUND FAM. „Niezwykle ważny krok w rozwoju elektrofizjologii”
- Czy starsi pacjenci otrzymają lepszą ochronę jeszcze w tym sezonie?
- Wyzwania hematoonkologii - na jakie terapie czekają polscy pacjenci?
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
