• Informator
•  | Poczekalnia
•  | Zdrowy Mieszczanin
•  | Doniesienia Listonosza

Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje 0,3 procent kobiet w wieku rozrodczym[1]. Na potrzeby „Programu Leczenia Osobistymi Pompami Insulinowymi Kobiet Ciężarnych z Cukrzycą” realizowanego przez Fundację WOŚP opracowano zasady dotyczące prowadzenia chorej na cukrzycę w czasie przygotowań do ciąży oraz w jej trakcie. Ciąża u kobiety chorej na cukrzycę obarczona jest wysokim ryzykiem, dlatego przyszłej mamie należy zagwarantować specjalistyczną opiekę medyczną.

W ramach programu WOŚP pompy insulinowe wypożyczane są bezpłatnie kobietom z cukrzycą typu 1 na czas przygotowań do ciąży, ciąży i porodu. Program realizowany jest w 30 ośrodkach w całej Polsce. Na potrzeby programu WOŚP zakupił od 2005 roku 746 pomp insulinowych i 5500 sensorów do ciągłego monitorowania glikemii.

- Na potrzeby programu WOŚP opracowaliśmy zasady opieki nad kobietami z cukrzycą na etapie planowania ciąży i w jej trakcie. Stosowanie takiej ścieżki leczenia umożliwia właściwe prowadzenie ciąży i uniknięcie powikłań choroby u matki oraz negatywnych skutków cukrzycy u dziecka. Chcielibyśmy, aby w przyszłości był to standard opieki dla ciężarnych chorych na cukrzycę, obowiązujący we wszystkich placówkach w Polsce – mówi prof. hab. n. med. Jacek Sieradzki, Koordynator Programu z Katedry i Kliniki Chorób Metabolicznych w Krakowie.

Chorą powinien się opiekować zespół diabetologiczno-położniczy w skład którego wchodzą: diabetolog, ginekolog, edukator, pielęgniarka, dietetyk i trener pompowy. Osiągnięcie normoglikemii jest bardzo ważne już na etapie planowania ciąży (na 3-6 miesięcy przed), bowiem jak najwcześniejsze utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi pozwoli na redukcję wad wrodzonych u dziecka i powikłań cukrzycy u matki. Lekarz diabetolog wspólnie z pacjentką powinien prowadzić leczenie cukrzycy w ten sposób, aby poziom glikemii był w pełni wyrównany.

W osiągnięciu normoglikemii pomocne będzie wykorzystanie pomp insulinowych zintegrowanych z systemem ciągłego monitorowania glikemii. System ten stale informuje pacjentkę o poziomie glukozy we krwi, dzięki alarmom uprzedza o niebezpiecznych spadkach oraz wzrostach glikemii, tak że można na bieżąco korygować leczenie. Przy tak zaawansowanej technologii oraz bardzo ścisłej kontroli glikemii niezwykle istotna jest edukacja chorej zarówno w zakresie terapii pompowej jak i stałej samokontroli glikemii, celach glikemicznych oraz prawidłowym żywieniu.

W okresie przygotowań bardzo ważne są badania kontrolne, które mają na celu określenie powikłań cukrzycy:
- badania okulistyczne (także dna oka)
- badania neurologiczne
- badania określające wydolność nerek
- badanie ciśnienia tętniczego i EKG
- badania stanu serca
- badania TSH

Kolejnym bardzo istotnym elementem jest zdrowy styl życia - aktywność fizyczna (zalecane są spacery, bowiem aktywność fizyczna wpływa na obniżenie zapotrzebowania na insulinę) i dieta (zdrowa, zbilansowana, o ilości kalorii dostosowanej do stanu zdrowia pacjentki). Dieta powinna być wzbogacona dodatkowo o witaminy i kwas foliowy. Na tym etapie pacjentka powinna przychodzić na wizyty kontrolne do lekarza co 4-5 tygodni.

W trakcie ciąży u kobiety z cukrzycą niezbędne jest monitorowanie powikłań cukrzycowych i badania kontrolne: badanie okulistyczne – przynajmniej 1 raz w trymestrze oraz inne badania - mocz, morfologia, kreatynina, masa ciała, ciśnienie – co miesiąc. Pacjentka musi również kontrolować odpowiedni przyrost masy ciała oraz utrzymać normoglikemię w czym pomocna jest pompa insulinowa.

W trakcie ciąży zapotrzebowanie na insulinę wzrasta nawet o 100-200% stanu sprzed ciąży. Zalecenia dotyczące stylu życia są takie same jak w trakcie przygotowań. Lekarz prowadzący powinien przeszkolić pacjentkę na temat zawartości kalorycznej produktów, wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych. Dieta powinna być dobrana tak, aby uwzględnić zwiększone zapotrzebowanie kaloryczne oraz zwiększone zapotrzebowanie na insulinę w miarę wzrostu płodu. W czasie trwania ciąży zalecane są wizyty kontrolne co 2-3 tygodnie, lub częstsze, jeśli takie są wskazania lekarza.

Poród ciężarnej z cukrzycą powinien odbyć się w ośrodku specjalistycznym, gdzie jest zapewniona opieka diabetologiczno-położnicza. W trakcie porodu ciężarna powinna mieć zapewnione: stałe monitorowanie glikemii, zabezpieczenie w postaci wlewu insuliny i glukozy dożylnie, monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Bardzo ważne jest utrzymanie w tym czasie normoglikemii – ma to duże znaczenie dla zdrowia noworodka. Kobieta, która wcześniej korzystała z pompy insulinowej, powinna również być podłączona do tego urządzenia w trakcie akcji porodowej. Wizyta kontrolna powinna się odbyć ok. 4-6 tygodni po porodzie.

[1] Przewodnik cukrzycowy dla pielęgniarki i położnej, Materiał edukacyjny PFED, Warszawa 2008

Tekst na podstawie: „Zasady prowadzenia kobiet z cukrzycą typu 1 planujących i będących w ciąży. Zalecenia dla ośrodków biorących udział w programie”, Program Fundacji WOŚP Leczenia Osobistymi Pompami Insulinowymi Kobiet Ciężarnych z Cukrzycą, Wydanie 1, Listopad 2012. Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Cyganek, Komitet naukowy: Prof. hab. n. med. Jacek Sieradzki, Prof. hab. n. med. Ewa Wender-Ożegowska, Prof. hab. n. med. Katarzyna Cypryk, Dr hab. n. med. Beata Telejko

Joanna Rodzewicz, 04-03-2013, zdrowemiasto.pl

Warto wiedzieć

Program „Leczenia osobistymi pompami insulinowymi kobiet ciężarnych z cukrzycą” realizuje obecnie 30 ośrodków. Zgłaszające się do szpitali kobiety otrzymają pompy na czas planowania ciąży, ciąży oraz połogu. Program odbywa się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Pompy wypożyczane są bezpłatnie. Adresy ośrodków, w których kobiety chore na cukrzycę w ciąży mogą wypożyczać pompy insulinowe znajdują się na stronie www.cukrzycaiciaza.wosp.org.pl oraz www.cukrzycaiciaza.pl, gdzie umieszczone są szczegółowe informacje na temat planowania i ciąży kobiety z cukrzycą.

Informator | Rozmaitości | Kraj | Świat | Ciekawostki | Edukacja | Spotkania | Eko | Wypoczynek