Choroby nowotworowe. Czym jest prewencja pierwotna?
INFORMATOR. Kraj
Fot. NCI
Choroby nowotworowe stają się pierwszą przyczyną przedwczesnej umieralności (przed 65 r.ż.). Jak wynika z badań, z powodu nowotworów umiera co czwarty Europejczyk. Jednak nie wszyscy wiedzą, że ryzyko zachorowania na nowotwory można zmniejszyć. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia aż 1/3 nowotworów można zapobiec . Sposobem na to jest prewencja pierwotna, czyli zmiana sposobu życia na zdrowszy i aktywniejszy, zanim jeszcze pojawią się jakiekolwiek symptomy choroby. Przekonaj się co możesz zrobić na co dzień, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka.
(Nie)Świadomi Polacy?
Polacy coraz częściej zdają sobie sprawę z tego, że styl życia, jaki prowadzą ma bezpośredni wpływ na ich stan zdrowia. Niezdrową dietę kojarzy się z otyłością, cukrzycą lub zawałem serca, palenie papierosów z rakiem płuc bądź chorobami układu krążenia, a brak aktywności fizycznej z problemami związanymi z bólem stawów czy kręgosłupa. Jednak wciąż wiele osób nie wiąże niezdrowego trybu życia z chorobami nowotworowymi. A zapobieganie nowotworom jest jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi nie tylko Polska, ale też cały świat. Statystyki są nieubłagane. Problem nowotworów w Polsce jest poważny. Liczba chorych na raka ciągle rośnie. Chorują nie tylko ludzie starsi, ale także osoby w młodym wieku. W 2012 roku odnotowano w naszym kraju ponad 152 tys. zachorowań na nowotwory. Szacuje się, że na każde 100 tys. osób w polskiej populacji w 2012 roku u ponad 397 zdiagnozowano nowotwór, a około 575 tysięcy osób żyło z tą chorobą zdiagnozowaną w ciągu poprzednich 10 lat
Prewencja pierwotna nie taka straszna
Zdecydowana większość zachorowań na raka, bo aż 80-90%, wynika z czynników zewnętrznych, czyli stylu życia, nawyków żywieniowych, miejsca pracy i zamieszkania czy zachowań społeczno-kulturowych, a nie z predyspozycji genetycznych . Dlatego tak ważna jest prewencja pierwotna polegająca na obniżaniu ryzyka choroby, dzięki zmianom swoich codziennych nawyków
i wyeliminowaniu niebezpiecznych dla naszego zdrowia przyzwyczajeń. Różni się ona od prewencji wtórnej tym, że realizowana jest jeszcze zanim pojawią się objawy choroby. Natomiast prewencja wtórna zapobiega konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie, umożliwiające jak najszybsze podjęcie leczenia.
- Zachorowania na nowotwory to poważny problem polskiego społeczeństwa. W przypadku raka doskonale sprawdza się powiedzenie, że „lepiej jest zapobiegać niż leczyć”. A nowotworom można zapobiegać. Polacy wciąż nie do końca są świadomi tego, że tak niewiele wysiłku trzeba, aby tego dokonać. Główne czynniki, które wywołują nowotwory są zależne od nas samych, należą do nich: nadwaga, niezdrowe odżywianie się, palenie tytoniu, picie alkoholu, nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne bądź brak ruchu. Wystarczy zmienić swój styl życia na zdrowszy – ruszajmy się więcej, wyeliminujmy z diety szkodliwe dla naszego organizmu produkty spożywcze, nie palmy papierosów i dbajmy o swoją masę ciała. To małe kroki niewymagające od nas wielkich pokładów energii, które mogą przynieść ogromne korzyści dla naszego zdrowia – mówi prof. dr hab. n. med. Witold Zatoński, kierownik Zakładu Epidemiologii Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Jest to instytucja, która realizuje zadanie Prewencja pierwotna nowotworów w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych od 2006 r.
- Ważne jest, aby budować świadomość społeczną na temat przeciwdziałania nowotworom. Każdy z nas jest odpowiedzialny za swoje życie i zdrowie, sami kształtujemy swoje nawyki. Warto jest je zmienić tak, abyśmy byli zdrowi jak najdłużej. Pamiętajmy, na szali leży nasze życie, to ono powinno być najważniejszą motywacją do zmiany zachowań na lepsze – podkreśla prof. Zatoński.
Europejski kodeks walki z rakiem
Zalecenia dotyczące zdrowego trybu życia, które pomagają minimalizować ryzyko zachorowania na nowotwór zawiera Europejski kodeks walki z rakiem stworzony w 1987 r. z inicjatywy głów państw i rządów krajów członkowskich Unii Europejskiej. Jest on odpowiedzią na rosnący problem zachorowalności Europejczyków na nowotwory i odgrywa istotną rolę w propagowaniu działań prozdrowotnych. Kodeks kilkukrotnie był nowelizowany. Czwarta edycja Kodeksu, która opublikowana została w 2014 roku, zawiera 12 wskazówek mówiących co zrobić, aby zminimalizować ryzyko zachorowania na nowotwory.
Prewencja pierwotna dotyczy wszystkich, niezależnie od płci, wieku czy miejsca zamieszkania. Nigdy nie jest za późno, aby wyeliminować z życia nawyki, które mogą powodować procesy rakotwórcze.
Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych wspiera promowanie zaleceń Europejskiego kodeksu walki z rakiem w ramach zadania Prewencja pierwotna nowotworów. Program został sformułowany w 2005 roku, a jego celem jest ograniczenie umieralności powodowanej nowotworami poprzez podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie liczby zachorowań na nowotwory złośliwe oraz zwiększenie ich wykrywalności we wczesnych etapach choroby.
Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów, realizowane w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych, obejmuje wielopłaszczyznowe działania na rzecz popularyzacji i upowszechniania wiedzy na temat zdrowego stylu życia i zmniejszania ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe poprzez m.in. upowszechnianie zapisów Europejskiego kodeksu walki z rakiem, organizację edukacyjnych i informacyjnych kampanii medialnych oraz akcji społecznych.
(Nie)Świadomi Polacy?
Polacy coraz częściej zdają sobie sprawę z tego, że styl życia, jaki prowadzą ma bezpośredni wpływ na ich stan zdrowia. Niezdrową dietę kojarzy się z otyłością, cukrzycą lub zawałem serca, palenie papierosów z rakiem płuc bądź chorobami układu krążenia, a brak aktywności fizycznej z problemami związanymi z bólem stawów czy kręgosłupa. Jednak wciąż wiele osób nie wiąże niezdrowego trybu życia z chorobami nowotworowymi. A zapobieganie nowotworom jest jednym z największych wyzwań, przed którymi stoi nie tylko Polska, ale też cały świat. Statystyki są nieubłagane. Problem nowotworów w Polsce jest poważny. Liczba chorych na raka ciągle rośnie. Chorują nie tylko ludzie starsi, ale także osoby w młodym wieku. W 2012 roku odnotowano w naszym kraju ponad 152 tys. zachorowań na nowotwory. Szacuje się, że na każde 100 tys. osób w polskiej populacji w 2012 roku u ponad 397 zdiagnozowano nowotwór, a około 575 tysięcy osób żyło z tą chorobą zdiagnozowaną w ciągu poprzednich 10 lat
Prewencja pierwotna nie taka straszna
Zdecydowana większość zachorowań na raka, bo aż 80-90%, wynika z czynników zewnętrznych, czyli stylu życia, nawyków żywieniowych, miejsca pracy i zamieszkania czy zachowań społeczno-kulturowych, a nie z predyspozycji genetycznych . Dlatego tak ważna jest prewencja pierwotna polegająca na obniżaniu ryzyka choroby, dzięki zmianom swoich codziennych nawyków
i wyeliminowaniu niebezpiecznych dla naszego zdrowia przyzwyczajeń. Różni się ona od prewencji wtórnej tym, że realizowana jest jeszcze zanim pojawią się objawy choroby. Natomiast prewencja wtórna zapobiega konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie, umożliwiające jak najszybsze podjęcie leczenia.
- Zachorowania na nowotwory to poważny problem polskiego społeczeństwa. W przypadku raka doskonale sprawdza się powiedzenie, że „lepiej jest zapobiegać niż leczyć”. A nowotworom można zapobiegać. Polacy wciąż nie do końca są świadomi tego, że tak niewiele wysiłku trzeba, aby tego dokonać. Główne czynniki, które wywołują nowotwory są zależne od nas samych, należą do nich: nadwaga, niezdrowe odżywianie się, palenie tytoniu, picie alkoholu, nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne bądź brak ruchu. Wystarczy zmienić swój styl życia na zdrowszy – ruszajmy się więcej, wyeliminujmy z diety szkodliwe dla naszego organizmu produkty spożywcze, nie palmy papierosów i dbajmy o swoją masę ciała. To małe kroki niewymagające od nas wielkich pokładów energii, które mogą przynieść ogromne korzyści dla naszego zdrowia – mówi prof. dr hab. n. med. Witold Zatoński, kierownik Zakładu Epidemiologii Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Jest to instytucja, która realizuje zadanie Prewencja pierwotna nowotworów w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych od 2006 r.
- Ważne jest, aby budować świadomość społeczną na temat przeciwdziałania nowotworom. Każdy z nas jest odpowiedzialny za swoje życie i zdrowie, sami kształtujemy swoje nawyki. Warto jest je zmienić tak, abyśmy byli zdrowi jak najdłużej. Pamiętajmy, na szali leży nasze życie, to ono powinno być najważniejszą motywacją do zmiany zachowań na lepsze – podkreśla prof. Zatoński.
Europejski kodeks walki z rakiem
Zalecenia dotyczące zdrowego trybu życia, które pomagają minimalizować ryzyko zachorowania na nowotwór zawiera Europejski kodeks walki z rakiem stworzony w 1987 r. z inicjatywy głów państw i rządów krajów członkowskich Unii Europejskiej. Jest on odpowiedzią na rosnący problem zachorowalności Europejczyków na nowotwory i odgrywa istotną rolę w propagowaniu działań prozdrowotnych. Kodeks kilkukrotnie był nowelizowany. Czwarta edycja Kodeksu, która opublikowana została w 2014 roku, zawiera 12 wskazówek mówiących co zrobić, aby zminimalizować ryzyko zachorowania na nowotwory.
Prewencja pierwotna dotyczy wszystkich, niezależnie od płci, wieku czy miejsca zamieszkania. Nigdy nie jest za późno, aby wyeliminować z życia nawyki, które mogą powodować procesy rakotwórcze.
Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych wspiera promowanie zaleceń Europejskiego kodeksu walki z rakiem w ramach zadania Prewencja pierwotna nowotworów. Program został sformułowany w 2005 roku, a jego celem jest ograniczenie umieralności powodowanej nowotworami poprzez podejmowanie działań mających na celu zmniejszenie liczby zachorowań na nowotwory złośliwe oraz zwiększenie ich wykrywalności we wczesnych etapach choroby.
Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów, realizowane w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych, obejmuje wielopłaszczyznowe działania na rzecz popularyzacji i upowszechniania wiedzy na temat zdrowego stylu życia i zmniejszania ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe poprzez m.in. upowszechnianie zapisów Europejskiego kodeksu walki z rakiem, organizację edukacyjnych i informacyjnych kampanii medialnych oraz akcji społecznych.
12 sposobów na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka
- Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
- Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego.
- Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
- Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
- Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia:
- jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców;
- ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych;
- unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą zawartością soli.
- Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
- Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci). Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.
- Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.
- Kobiety powinny pamiętać o tym, że:
- karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na raka piersi. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią;
- hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. Ogranicz jej stosowanie.
- Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko:
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków);
- wirusowi brodawczaka ludzkiego - HPV (dotyczy dziewcząt).
- Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania:
- raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet);
- raka piersi (u kobiet);
- raka szyjki macicy (u kobiet).
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Choroba Parkinsona – coraz więcej chorych, coraz pilniejsza potrzeba uruchomienia programu opieki kompleksowej
- „Ambasadorzy profesjonalnej terapii ran” – konkurs dla pielęgniarek i położnych, które zmieniają standardy leczenia ran
- Plaga niewydolności serca: Statystyki nie pozostawiają złudzeń
- Model skróconej ścieżki pacjenta dla szczepień zalecanych w POZ – wnioski z debaty Vaccine Meeting 2025
- Rak płuca – nowe możliwości chirurgii i leczenia okołooperacyjnego. Czy są dostępne w Polsce?
- Świadomy wybór terapii: bezpłatne konsultacje dla pacjentów z diagnozą chłoniaka, przewlekłej białaczki limfocytowej i szpiczaka
- Neurolodzy i psychiatrzy zacieśniają współpracę na rzecz zdrowia mózgu
- Anna Kupiecka o kwietniowej liście refundacyjnej: bardzo ważne decyzje refundacyjne w onkologii
- 15 000 Pracowników Służby Zdrowia w Polsce narażonych na leki niebezpieczne – kluczowa rola bezpiecznego przygotowania leków
- Rekordowe liczby zgonów z powodu grypy
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
 |
