Fot. NCI
Osoby obłożnie chore lub nieprzytomne, pozostające przez długi czas w nieruchomej pozycji leżącej narażone są na powstanie odleżyn. Długotrwały nacisk na te części ciała, które mają stały kontakt z materacem może doprowadzić do niedotlenienia tkanek, a co za tym idzie do martwicy i owrzodzenia skóry oraz głębszych warstw ciała. Im głębsze będzie uszkodzenie ciała, tym więcej bólu sprawi ono pacjentowi i tym trudniej będzie je wyleczyć. Stąd bierze się konieczność zapobiegania odleżynom od jak najwcześniejszych stadiów ich powstawania. Aby skutecznie poradzić sobie z tym trudnym schorzeniem trzeba dowiedzieć się o nim więcej, jak również o metodach profilaktyki stosowanych w nowoczesnej opiece medycznej.
Kogo dotyczy ryzyko powstania odleżyn?
Na powstanie odleżyn narażone są nie tylko osoby przewlekle chore, ale również niepełnosprawni poruszający się na wózkach inwalidzkich, a także pacjenci z niewłaściwie założonym gipsem, u których dochodzi do ucisku lub otarć skóry. Należy pamiętać, że odleżynami zagrożone są te wszystkie części ciała, które poddawane są stałemu uciskowi. U osób leżących na plecach będą to miejsca, gdzie ciało styka się z materacem, a więc w okolicach łopatek i kręgosłupa, zwłaszcza kości krzyżowej, a także na łokciach i na piętach. Mogą również utworzyć się z tyłu głowy, a nawet na małżowinach usznych, tam gdzie ucho przylega do poduszki. Przy pozycji na boku, chory uciska głównie na staw biodrowy i na wewnętrzną stronę kolan oraz na kostki i uszy. Również kołdra lub inne przykrycie może powodować u przewlekle chorych odleżyny w miejscach styku, na przykład na kolanach. Z kolei osoby na wózkach inwalidzkich w pozycji siedzącej ugniatają środkową cześć pleców o oparcie oraz okolice pośladków i tylnej części ud o siedzisko, a także podeszwy stóp o podnóżek. Pacjenci z założonym gipsem zmuszeni są do zachowywania tej samej pozycji podczas snu i odpoczynku, co również zwiększa ryzyko powstania odleżyn. Jeśli dodatkowo gips uciska lub ociera o skórę tworzyć się mogą głębsze rany o równie poważnych konsekwencjach.
Jakie są objawy odleżyn?
Pierwszą konsekwencją stałego ucisku na tkanki miękkie pokrywające kość jest utrudniony dopływ krwi, w wyniku czego na skórze pojawia się zaczerwienie. Po zmianie pozycji na wygodniejszą zaczerwienienie to powinno ustąpić. Jeśli jednak tak się nie stanie, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z rumieniem, któremu często towarzyszą pęcherze i uszkodzenie naskórka. Pacjent zaczyna się także uskarżać na ból. Kolejnym stadium rozwoju odleżyn jest uszkodzenie skóry na całej grubości i dosięgnięcie tkanki podskórnej. Dochodzi do powstania nadżerki. Na dnie rany pojawia się żółta masa utworzona z rozpadających się tkanek albo czerwona ziarnina, a na jej brzegach występuje obrzęk. Postępująca martwica obejmuje wkrótce tkankę podskórną wypełniając ranę czarną masą martwych komórek. W ostatnim stadium martwica atakuje mięśnie i kości chorego, co zwykle prowadzi do bakteryjnego zakażenia szpiku kostnego będącego już bezpośrednim zagrożeniem życia.
Jak opiekować się chorym, by nie doszło do odleżyn?
Placówki opieki medycznej stosują specjalne procedury, które mają uchronić pacjentów przed powstawaniem odleżyn. Również jeśli chorym opiekujemy się sami w domu, powinniśmy zastosować środki zaradcze, żeby do nich nie doszło. Oto podstawowe zasady postępowania z osobami obłożnie chorymi lub unieruchomionymi w jednej pozycji:
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić opieki specjalisty. Pamiętamy, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Kogo dotyczy ryzyko powstania odleżyn?
Na powstanie odleżyn narażone są nie tylko osoby przewlekle chore, ale również niepełnosprawni poruszający się na wózkach inwalidzkich, a także pacjenci z niewłaściwie założonym gipsem, u których dochodzi do ucisku lub otarć skóry. Należy pamiętać, że odleżynami zagrożone są te wszystkie części ciała, które poddawane są stałemu uciskowi. U osób leżących na plecach będą to miejsca, gdzie ciało styka się z materacem, a więc w okolicach łopatek i kręgosłupa, zwłaszcza kości krzyżowej, a także na łokciach i na piętach. Mogą również utworzyć się z tyłu głowy, a nawet na małżowinach usznych, tam gdzie ucho przylega do poduszki. Przy pozycji na boku, chory uciska głównie na staw biodrowy i na wewnętrzną stronę kolan oraz na kostki i uszy. Również kołdra lub inne przykrycie może powodować u przewlekle chorych odleżyny w miejscach styku, na przykład na kolanach. Z kolei osoby na wózkach inwalidzkich w pozycji siedzącej ugniatają środkową cześć pleców o oparcie oraz okolice pośladków i tylnej części ud o siedzisko, a także podeszwy stóp o podnóżek. Pacjenci z założonym gipsem zmuszeni są do zachowywania tej samej pozycji podczas snu i odpoczynku, co również zwiększa ryzyko powstania odleżyn. Jeśli dodatkowo gips uciska lub ociera o skórę tworzyć się mogą głębsze rany o równie poważnych konsekwencjach.
Jakie są objawy odleżyn?
Pierwszą konsekwencją stałego ucisku na tkanki miękkie pokrywające kość jest utrudniony dopływ krwi, w wyniku czego na skórze pojawia się zaczerwienie. Po zmianie pozycji na wygodniejszą zaczerwienienie to powinno ustąpić. Jeśli jednak tak się nie stanie, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z rumieniem, któremu często towarzyszą pęcherze i uszkodzenie naskórka. Pacjent zaczyna się także uskarżać na ból. Kolejnym stadium rozwoju odleżyn jest uszkodzenie skóry na całej grubości i dosięgnięcie tkanki podskórnej. Dochodzi do powstania nadżerki. Na dnie rany pojawia się żółta masa utworzona z rozpadających się tkanek albo czerwona ziarnina, a na jej brzegach występuje obrzęk. Postępująca martwica obejmuje wkrótce tkankę podskórną wypełniając ranę czarną masą martwych komórek. W ostatnim stadium martwica atakuje mięśnie i kości chorego, co zwykle prowadzi do bakteryjnego zakażenia szpiku kostnego będącego już bezpośrednim zagrożeniem życia.
Jak opiekować się chorym, by nie doszło do odleżyn?
Placówki opieki medycznej stosują specjalne procedury, które mają uchronić pacjentów przed powstawaniem odleżyn. Również jeśli chorym opiekujemy się sami w domu, powinniśmy zastosować środki zaradcze, żeby do nich nie doszło. Oto podstawowe zasady postępowania z osobami obłożnie chorymi lub unieruchomionymi w jednej pozycji:
- Kilka razy dziennie należy uważnie obejrzeć miejsca narażone na odleżyny. Każde zaczerwienienie lub stwardnienie może być oznaką powstającej odleżyny. Jeśli zauważymy podrażnienia możemy złagodzić je stosując sudocrem odleżyny. Po wtarciu cienkiej warstwy kremu w skórę zaczynają działać jego substancje aktywne, takie jak:
- tlenek cynku o działaniu łagodzącym i ochronnym,
-
alkohol benzylowy, który znieczula i dezynfekuje,
- benzoesan benzylu zapobiegający roztoczom i odstraszający owady,
- cynamonian benzylu znany jako środek przeciwbakteryjny i przeciwgrzybiczny,
- lanolina – hipoalergiczny środek służący nawilżeniu i natłuszczeniu skóry.
- Więcej na temat działania sudocremu dowiedzieć się można tutaj: http://www.sudocrempolska.pl
- tlenek cynku o działaniu łagodzącym i ochronnym,
- Często należy zmieniać pozycję chorego, jeśli to możliwe, nawet co godzinę lub dwie.
- Łóżko należy zaopatrzyć w odpowiedni materac przeciwodleżynowy oraz stosować akcesoria pozwalające na zmniejszenie ucisku niektórych partii ciała, takie jak wałek do podpierania nóg lub gumowe kółka.
- Zapewnić odpowiednią higienę ciała. Po umyciu i wysuszeniu skóry można wetrzeć w nią warstwę kremu sudocrem odleżyny, dzięki któremu na jej powierzchni powstanie bariera zabezpieczająca skórę przed drażniącymi czynnikami.
- Wykonywać ćwiczenia z chorym jeśli to możliwe oraz stosować delikatne masaże wcierając w skórę środki nawilżające takie jak oliwka dla dzieci albo sudocrem odleżyny. Stosując środki nawilżające tego typu należy wziąć pod uwagę dawki i instrukcje zamieszczone na opakowaniu lub na ulotce dołączonej do opakowania.
- Stosować odpowiednią dietę bogatą w białko, witaminę C oraz cynk.
- Regularnie konsultować z lekarzem stan pacjenta i stosować się do jego zaleceń.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić opieki specjalisty. Pamiętamy, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Kofeina w suplementach diety i efekty jej stosowania - czy zapewnia duże pobudzenie?
- Wyposażenie gabinetu okulistycznego - jakie produkty są szczególnie ważne i gdzie je kupić?
- Odkryj potęgę peruwiańskich ziół: Uncaria ČR - tradycja i innowacja od 2001 roku.
- Branża medyczna - jak dopasować strój do profesji?
- Produkty niskobiałkowe - tabela pomocnicza dla chorych na PKU
- Chorujesz na serce? Eksperci przestrzegają, by nie brać wakacji od leków.
- Rola regularnych badań oczu w utrzymaniu zdrowego wzroku - co warto wiedzieć?
- Końcówki do skalera - rodzaje, zastosowanie
- Badania genetyczne w diagnostyce i leczeniu niepłodności: kiedy są potrzebne?
- Jak kawa wpływa na ciśnienie krwi?
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
