• Informator
•  | Poczekalnia
•  | Zdrowy Mieszczanin
•  | Doniesienia Listonosza

Żyjemy bardzo intensywnie, ciągle gdzieś się spieszymy – po prostu żyjemy w biegu. Do tego stres, zła dieta, używki, siedzący tryb życia i niestety dopadają nas mniej lub bardziej poważne dolegliwości. Dlatego też coraz częściej doceniamy korzystny wpływ, jaki mają na nasze zdrowie naturalne związki roślinne. Szukamy substancji, które wspierałyby organizm w walce z czynnikami zagrażającymi zdrowiu. Obecnie do najlepiej poznanych tego typu substancji zalicza się flawonoidy, należące do grupy polifenoli.

Wprowadzone do organizmu pełnią rolę podobną do witamin (mimo, iż nimi nie są). Flawonoidy to jedne z najczęściej stosowanych w medycynie i kosmetologii związki pochodzenia roślinnego.

Czym są flawonoidy?

Flawonoidy są naturalnymi roślinnymi substancjami czynnymi o działaniu antyoksydacyjnym. Jest to liczna grupa (obecnie poznanych zostało ok. 7000 różnych flawonoidów) substancji chemicznych syntetyzowanych przez rośliny. Flawonoidy są barwnikami roślinnymi, odznaczającymi się barwami: żółtymi, złocistymi, czerwonymi, niebieskimi i fioletowymi. Są one obecne we wszystkich częściach roślin (liściach, kwiatach, owocach, korze i nasionach) nadając im charakterystyczny dla danego gatunku kolor, smak i zapach. Ponadto flawonoidy chronią rośliny przed szkodliwym działaniem czynników środowiska (np. promieniowaniem UV) oraz przed drobnoustrojami chorobotwórczymi (to naturalne insektycydy i fungicydy). Związki te biorą udział w fotosyntezie, oddychaniu, przepływie energii i regulowaniu poziomu hormonów wzrostu roślin.

Flawonoidy są pochodnymi  2-fenylo-benzo-γ-pirenu.  Zbudowane są  z dwóch pierścieni fenolowych (aromatycznych) połączonych trójwęglowym mostkiem tworząc charakterystyczny układ: C6-C3-C6. Występują w postaci wolnej (jako aglikony) lub w połączeniu z resztami cukrowymi tworząc tzw. glikozydy (w tej formie są dobrze przyswajane przez organizm). Charakterystyczną cechą większości związków flawonoidowych jest ich gorzki smak- wiele osób szczególnie ostro odczuwa smak flawonoidów, jest to cecha uwarunkowana genetycznie.



Ze względu na budowę chemiczną flawonoidy dzieli się na: flawony, flawonole, flawanony, flawanole, izoflawony, antocyjany, chalkony, aurony, flawonolignany, procyjanidyny (oligomeryczne flawonoidy). Różnice w budowie polegają m.in. na liczbie i pozycji grup hydroksylowych (OH) w pierścieniach oraz liczbie i rodzaju podstawników przy ostatnim pierścieniu.

Aktywność biologiczna flawonoidów

Pozytywny wpływ flawonoidów na organizm jest nieoceniony, mimo iż nie są one zaliczane do niezbędnych składników odżywczych. Szereg ich korzystnych działań na organizm wynika  głównie z ich właściwości antyoksydacyjnych („zmiatacze” wolnych rodników) oraz ze zdolności do modyfikowania enzymów (głównie tych odpowiedzialnych za funkcje immunologiczne czy transformacje komórkowe).

Działanie antyoksydacyjne - na czym polega?

Flawonoidy ze względu na charakterystyczną budowę cząsteczki (liczne grupy hydroksylowe) są doskonale przystosowane  do zwalczania reakcji wolnorodnikowych. Ich najważniejszą rolą w organizmie człowieka jest ochrona komórek przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki (uszkadzanie białek, lipidów czy kwasów nukleinowych DNA). W sytuacji prawidłowej w organizmie wolne rodniki nie stanowią zagrożenia, są na bieżąco unieczynnione. Jednak gdy w organizmie brak jest równowagi pomiędzy ilością antyoksydantów i wolnych rodników, może dojść do powstania stresu oksydacyjnego i w konsekwencji do nieprawidłowości w funkcjonowaniu (uszkodzeniu) komórek. Na skutek działania wolnych rodników dochodzi do przyspieszonego starzenia się organizmu oraz może też dojść do rozwoju szeregu schorzeń.

Flawonoidy jako przeciwutleniacze działają na kilka sposobów:

• neutralizują  wolne rodniki w bezpośrednich reakcjach chemicznych;
• hamują aktywność enzymów odpowiedzialnych za powstawanie wolnych rodników w komórce (np. lipooksygenazy);
• są chelatorami metali (np. miedzi, żelaza), które są induktorami procesów oksydacyjnych i powstawania wolnych rodników;
• zapobiegają reakcjom powodowanym przez aktywny tlen (dezaktywują tę formę tlenu- tlen singletowy);
• zapobiegają utlenianiu witaminy C;
  

Wpływ  flawonoidów na zdrowie

Flawonoidy wykazują wielokierunkową aktywność biologiczną. Działają pozytywnie na cały organizm (zarówno sferę fizyczną jak i psychiczną), ale ich główne działanie biologiczne jest szczególnie związane z naczyniami krwionośnymi i układem krążenia.  Do najbardziej znaczących należą właściwości antyoksydacyjne, bo to one warunkują inne działania  np. kardioprotekcyjne, naczynioochronne.

Związki flawonoidowe pełnią ważną rolę w prewencji schorzeń układu krążenia- wywierając pozytywny wpływ na naczynia krwionośne (poprawiają elastyczność , zmniejszają przepuszczalność, kruchość i łamliwość naczyń, wzmacniają i uszczelniają śródbłonek naczyń) oraz działając ochronnie na układ krążenia ( pozytywny wpływ na stan ścian naczyń krwionośnych, obniżenie poziomu cholesterolu we krwi oraz jego odkładania się na ścianach naczyń, pomagają w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, wpływają korzystnie na stan i pracę serca, odtruwają miesień sercowy, hamują agregację płytek krwi).

Jedna z grup flawonoidów (antocyjany) pozytywnie wpływa na wzrok- stymuluje mikrokrążenie oczne, poprawia ostrość widzenia po zmroku, co jest szczególnie ważne dla kierowców, osób długo pracujących przed monitorem komputera oraz osób pracujących w złych warunkach oświetleniowych.

Ponadto flawonoidy wykazują działanie diuretyczne (moczopędne), przeciwobrzękowe, hepatoprotekcyjne (ochraniające i regenerujące miąższ wątroby), detoksy kujące (oczyszczają organizm ze szkodliwych pierwiastków dzięki zdolności do łączenia się z metalami ciężkimi- organizm łatwiej i szybciej usuwa toksyny) oraz spowalniają procesy starzenia.  Flawonoidy działają także uspokajająco i przeciwlękowo na układ nerwowy.

Niektóre flawonoidy (izoflawony) uzupełniają niedobory estrogenów pobudzając do zwiększonego wydzielania estrogenów lub zastępując ich niedobory fito estrogenami (same wykazują działanie estrogenne), co skutkuje łagodzeniem objawów menopauzy.

Związki flawonoidowe wzmacniają także odporność organizmu poprzez modelowanie układu immunologicznego.

Warto wiedzieć, że flawonoidy podtrzymują działanie adrenaliny, która działa stymulująco i mobilizująco na organizm. Właśnie dzięki temu czujemy się rześko i nie męczymy się zbyt szybko.

Wpływ flawonoidów na skórę

Zarówno dieta bogata w flawonoidy jak i stosowanie kosmetyków z ich zawartością ma bardzo pozytywny wpływ na zachowanie i utrzymanie młodego wyglądu skóry.  Produkty zawierające związki flawonoidowe poprawiają nawilżenie skóry, wygładzają ją , korzystnie wpływają na biosyntezę kolagenu, zapobiegają powstawaniu zmarszczek, zmniejszają objawy fotostarzenia, działają osłaniająco, ściągająco i przeciwobrzękowo, a ponadto chronią przed szkodliwym działaniem promieniowania UV (zarówno UVA jak i UVB). Suplementacja flawonoidów opóźnia  lub spowalnia procesy starzenia się skóry.  Związki flawonoidowe wykorzystuje się głównie w kosmetykach przeciwzmarszczkowych (anty- aging, odżywczych, w celu zmniejszenia negatywnych skutków opalania i fotostarzenia) oraz przeciwtrądzikowych (zarówno przy trądziku pospolitym jak i różowatym).

Zapotrzebowanie na flawonoidy

Zaleca się spożywanie ok. 1-2 g flawonoidów dziennie.

Zwiększone zapotrzebowanie obserwuje się w następujących przypadkach: stresujący tryb życia, częste opalanie się, palenie papierosów i przebywanie w zadymionych pomieszczenia, spożywanie dużej ilości alkoholu, zła dieta, osoby ze schorzeniami układu krążenia oraz z obniżoną odpornością.

Zaobserwowano znacznie skuteczniejszy wpływ na organizm kompleksów flawonoidowych zawartych w roślinach niż pojedynczych syntetycznych lub wyizolowanych substancji. Dlatego spożywanie owoców i warzyw na surowo, a także w formie naturalnych suplementów (szeroki zakres składników czynnych i wysoka biodostępność) ma większe uzasadnienie niż stosowanie pojedynczych wyizolowanych flawonoidów. Mamy tutaj do czynienia ze zjawiskiem synergii- współdziałanie ze sobą i dodatkowo wzmacnianie (potęgowanie) swojego działania nawzajem.

Źródła flawonoidów w diecie

Najlepszymi źródłami flawonoidów są: owoce o ciemnej barwie (np. winogrono czerwone, jeżyna, granat, aronia, czarna porzeczka, wiśnia, jagody), owoce cytrusowe (pomarańcze, grejpfruty),  inne owoce (dzika róża, rokitnik, owoce głogu), warzywa (np.  burak ćwikłowy, czerwona kapusta, cebula, czosnek, brokuły, pomidory, papryka, sałata).

Ponadto: sok z winogron i czerwone wino, herbata zielona i czarna, kakao, czekolada (pow. 70% zawartości kakao).

NC, 12-02-2015, zdrowemiasto.pl

Poczekalnia | KOMENTARZE | Rozmowy | Książki | Foto | Senior | Kobieta | Niepełnosprawni | Mężczyzna | Dzieci | Humor | Szepty | Ogłoszenia | Kuchnia | Kultura