• Informator
•  | Poczekalnia
•  | Zdrowy Mieszczanin
•  | Doniesienia Listonosza

Celem pracy jest szeroka prezentacja zakresu przysługujących polskiemu pacjentowi praw. Rozważania obejmują uprawnienia świadczeniobiorców wynikające z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, analizę ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz omówienie obowiązków przedstawicieli zawodów medycznych
w zakresie respektowania praw pacjentów. Prowadzone rozważania mają na celu zaprezentowanie dorobku międzynarodowego, europejskiego i polskiego prawa, orzecznictwa sądowego oraz doktryny prawa w dziedzinie ochrony praw pacjenta.

Niniejsza publikacja jest adresowana do lekarzy, pielęgniarek i położnych, fizjoterapeutów, psychologów i innych osób wykonujących zawód medyczny, oraz do wszystkich, których interesuje problematyka praw pacjenta. Książka przydatna będzie również dla wykładowców i studentów szkół wyższych kształcących w zakresie nauk medycznych, słuchaczy podyplomowych studiów z zakresu ochrony zdrowia oraz członków organizacji działających w zakresie ochrony praw pacjenta.

* * *
Prawa Pacjenta (wydanie 2 poprawione i uzupełnione)
(...)
Rozdział I
Zagadnienie praw człowieka w dokumentach prawa międzynarodowego
Prawa człowieka są niepodważalną wartością społeczną i polityczną. Stały się ważnym kryterium oceny działalności władz, konstytucji i przepisów prawa. Bywają programowym celem rządów. Są istotnym elementem społecznej polityki międzynarodowej. Prawa człowieka, sformułowane w różnych dokumentach międzynarodowych, odpowiadają rozlicznym potrzebom jednostki ludzkiej, która może domagać się od władzy państwowej ich zaspokajania1. Dostrzega się jednocześnie, że poszczególne prawa
dotyczą tylko cząstki ogółu uprawnień, mając na względzie albo indywidualnego człowieka (jako np. obywatela, pracownika, kobietę, dziecko, pacjenta), albo grupę ludzi (np. mniejszościową, wyznaniową).
1. Pojęcie praw człowieka
Umacnianie wszechogarniającej roli państwa zwiększyło znaczenie państwowego porządku prawnego – prawa pozytywnego. Prawa człowieka, pierwotnie funkcjonujące jako maksymy moralne, idee i postulaty, przez objęcie ich prawem pozytywnym zyskały charakter praw podstawowych, opartych na prawie i przymusie państwowym. Współcześnie prawa człowieka chronione są jednocześnie przez prawo międzynarodowe i prawo krajowe. Prawo międzynarodowe ma na tym polu szczególną rolę do odegrania, ponieważ ustanawia minimalny katalog praw i wolności, jaki musi być zapewniony przez wszystkie państwa – kontrahentów ochrony międzynarodowej, ustala zasady, warunki i tryb odstępowania od wymogów minimalnych i narzuca pewną koncepcję praw człowieka.
Generalnie w nauce prawa międzynarodowego trwa nierozstrzygnięty spór, czy możliwe jest wypracowanie uniwersalnego pojęcia praw człowieka2. Niektórzy przedstawiciele doktryny, wypowiadając się pod wpływem faktu istnienia różnych filozofii społecznych, politycznych, prawnych, starają się dowieść, że takiego uniwersalnego pojęcia nie ma i ze względu na odmienność koncepcji regionalnych niemożliwe jest jego stworzenie, a wszystko to, co zawierają dokumenty międzynarodowe, ma charakter eklektyczny. Natomiast inni twierdzą, że międzynarodowe pojęcie praw człowieka istnieje i jego rekonstrukcja z dokumentów międzynarodowych jest realna3.
Encyklopedia międzynarodowego prawa publicznego definiuje prawa człowieka jako „uprawnienia, wolności, środki ochrony oraz świadczenia, których respektowanie właśnie jako praw, zgodnie ze współcześnie akceptowanymi wolnościami, wszyscy ludzie powinni móc się domagać od społeczeństwa, w którym żyją”4. W literaturze przedmiotu spotykamy jeszcze kilka dodatkowych cech praw człowieka. Są one postrzegane jako szczególnego rodzaju prawa podmiotowe, a to zobowiązuje państwo do realizacji wynikających z nich roszczeń. Mają charakter powszechny, podstawowy, nie oznacza to jednak, że są absolutne. Są to prawa uniwersalne, co do istoty indywidualne, równe i niezbywalne, konieczne i zawsze wypływające z przyrodzonej każdemu człowiekowi godności osobowej5.
Uprawnienia wynikające z praw człowieka dają podmiotowi możliwość żądania (roszczenie) od organów państwowych, aby domagały się od drugiego podmiotu należnego zachowania się6. Uprawnienia te dotyczą spraw socjalnych, ekonomicznych, obywatelskich – jak prawo do godności, informacji, życia, śmierci, ochrony zdrowia itp. Aby realizować rosnącą liczbę roszczeń, trzeba coraz bardziej wzmacniać państwo, ponieważ tylko ono jest w stanie temu sprostać.
Prawa jednostki to nie tylko uprawnienia, lecz także wolność, jej treść i relacja z innymi prawami człowieka. Rozważania o wolności w kontekście praw człowieka sprowadzają się do dychotomii między wolnością negatywną a pozytywną. Wolność negatywna wiąże się z odpowiedzią na pytanie: „Jak daleko sięga obszar, w którego granicach podmiot – osoba bądź grupa osób – ma lub powinna mieć całkowitą swobodę bycia i działania wedle własnej woli, bez wtrącania się innych osób?”. Wolność pozytywna wiąże się z odpowiedzią na pytanie: „Co lub kto jest źródłem władzy albo ingerencji, która może przesądzić, że ktoś ma zrobić raczej to niż tamto, być taki, a nie inny?”. Istnieje zarazem potrzeba ustalenia granic wolności ze względu na inne wartości ważne w życiu jednostkowym i społecznym – sprawiedliwość, równość, bezpieczeństwo7.
Prawa człowieka mają charakter powszechny i należą się wszystkim ludziom żyjącym w społeczeństwie. Przysługują każdemu człowiekowi, niezależnie od warunków, czasu i miejsca, w jakich żyje, niezależnie od różnicy płci, wieku, pochodzenia społecznego i narodowego, religii, języka, poziomu wykształcenia, jaka może między ludźmi występować.
Prawa człowieka są przyrodzone, to znaczy, że nie trzeba ich uzasadniać, powołując się na jakiekolwiek inne prawo. Należą one do każdego człowieka z racji jego człowieczeństwa i to wystarczy, by uznać jego roszczenie do uprawnień wynikających z tychże praw8. Prawa człowieka są niezbywalne, nikt nie może się z ważnym skutkiem prawnym ich zrzec, a jeżeli ktokolwiek oświadczyłby, że się ich zrzeka, nie pociąga to za sobą żadnych skutków prawnych, a w szczególności nie uprawnia do działań naruszających prawa człowieka. (...)
* * *
Prawa Pacjenta (wydanie 2 poprawione i uzupełnione)
Autor:  Dorota Karkowska
ISBN: 978-83-7601-972-7
Format: A5, s. 564 oprawa twarda
Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska

Magdalena Dobosz, 22-12-2009, zdrowemiasto.pl

Poczekalnia | KOMENTARZE | Rozmowy | Książki | Foto | Senior | Kobieta | Niepełnosprawni | Mężczyzna | Dzieci | Humor | Szepty | Ogłoszenia | Kuchnia | Kultura