Fot. zdrowemiasto.pl
Ferie to okres, na który z niecierpliwością czekają zarówno dzieci, jak i rodzice. Przerwa zimowa to chwila odpoczynku i czas, by nabrać nowej energii do działania. Część rodzin planuje wyjazdy w góry, połączone z zimowym szaleństwem na stokach, a część aktywnie spędza czas w mieście. Wszystkim jednak zależy na tym, by podczas ferii dzieci nie dopadły uciążliwe choroby, jak na przykład ospa wietrzna.
Ospa wietrzna to powszechna choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez kontakt z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Wirus, który wywołuje ospę to wirus VZV (ang. varicella-zoster virus)[1]. Najbardziej są na nią narażone dzieci poniżej 9. roku życia[1]. Ospa wietrzna charakteryzuje się bardzo dużą zaraźliwością. W klimacie umiarkowanym, zachorowania najczęściej odnotowuje się późną zimą i wczesną wiosną[2,3,4,5], a więc również w czasie ferii zimowych i w okolicy Świąt Wielkiej Nocy. Okres inkubacji choroby, czyli od chwili zakażenia do pojawienia się objawów, trwa średnio dwa tygodnie[4]. Nie można przewidzieć u kogo ospa wietrzna przybierze postać łagodną, a u kogo wystąpią ciężkie powikłania[1].
Charakterystyczna wysypka, która towarzyszy ospie wietrznej to zmora rodziców i dzieci. Najczęściej występuje na skórze, ale może także pojawić się w okolicach jamy ustnej, gardła, a nawet na rogówce, spojówkach, w krtani, tchawicy lub w okolicach narządów płciowych[4]. Swędzące wykwity są uciążliwe i bolesne, niejednokrotnie towarzyszy im także gorączka, osłabienie i złe samopoczucie[4]. Początkowo wysypka jest widoczna na skórze głowy, twarzy lub tułowiu, następnie pojawia się na kończynach. Pierwszy etap wysypki to czerwone plamki, które zamieniają się w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione klarowną treścią, która mętnieje[2,3,4]. Maluchy często nie mogą powstrzymać się od ich drapania i są niespokojne. Warto więc używać sprawdzonych metod, które odkażą wykwity i zmniejszą świąd. W praktyce wielu rodziców sprawdzają się: chłodne okłady, maści przeciwświądowe czy popularny roztwór gencjany.
Grupy osób szczególnie narażone na ciężki przebieg choroby:[1]
Ryzyko wystąpienia powikłań, w tym śmierci, jest 10-20 razy większe u niemowląt i dorosłych niż u dzieci w wieku 1-4 lat.[10]
Jak zabezpieczyć dziecko przed ospą wietrzną?
To pytanie z pewnością nurtuje rodziców, którzy planują zimowe atrakcje. Odpowiedź na nie jest prosta. Najlepszą metodą zapobiegania infekcji wirusem ospy wietrznej jest zaszczepienie[8,9]. W Polsce szczepienie przeciw ospie wietrznej jest zalecane przez Ministerstwo Zdrowia wszystkim osobom, które nie chorowały i nie zostały zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych oraz kobietom planującym ciążę, które nie przechodziły ospy wietrznej[7]. Cykl szczepienia składa się z dwóch dawek, które należy podać w odstępie co najmniej 6 tygodni[7,9]. Eksperci zalecają rozpoczęcie szczepienia pomiędzy 13. a 23. miesiącem życia dziecka[9].
Zapamiętaj:
Szczepienie przeciw ospie wietrznej jest obowiązkowe:[1]
Osoby zdrowe, które miały kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną można chronić przed zachorowaniem, stosując szczepienie w czasie do 72 godzin po kontakcie, które zapewnia ochronę przed zachorowaniem lub łagodniejszy przebieg choroby[6,11,12].
Przebycie ospy wietrznej gwarantuje uzyskanie odporności na całe życie, jednak może nastąpić nawrót w przypadku upośledzenia układu odpornościowego (np. zakażenie wirusem HIV). Po przechorowaniu wirus ospy wietrznej pozostaje w organizmie dziecka w stanie „uśpienia”. Reaktywacja wirusa ospy wietrznej może spowodować wystąpienie półpaśca.
Konsultacja: Prof. dr hab. Elżbieta Ołdak
* * *
[1] http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
[2] Czajka H. Wysocki J. Szczepienia w profilaktyce chorób zakaźnych, Kraków 2010, 66-67 Wysocki J, Kędziora M., Profilaktyka ospy wietrznej, Ordynator Leków Vol. 5 nr 11-12 (49-50) 2005;
[3] K. Behrman, Jenson, Stanton. Nelson textbook of pediatrics 18th ed. 1366-72, Saunders 2007
[4] Magdzik W., Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka, wydanie VI, alfa-medica press, Bielsko-Biała 2007, s. 221-224;
[5] Duszczyk E., et al. Obciązenia zdrowotne związane z powikłaniami ospy wietrznej przed wprowadzeniem szczepienia obowiązkowego w Niemczech. Zakażenia 2008 r.
[6] Duszczyk E., Talarek E., Marczyńska M., Ospa wietrzna - powikłania i profilaktyka Zakażenia 2/2011r.
[7] Program Szczepień Ochronnych na rok 2012. Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 26 października 2011 r. (poz. 71)
[8] Duszczyk E., Ospa wietrzna – lekka choroba czy zagrożenie, Przegląd Epidemiologiczny, 2004r.
[9] Jackowska T et al. Rekomendacje zespołu ekspertów dotyczące stosowania dwudawkowego schematu szczepień przeciw ospie wietrznej. Pediatria Polska tom 85, nr 3 maj-czerwiec 2010;
Ospa wietrzna to powszechna choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez kontakt z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Wirus, który wywołuje ospę to wirus VZV (ang. varicella-zoster virus)[1]. Najbardziej są na nią narażone dzieci poniżej 9. roku życia[1]. Ospa wietrzna charakteryzuje się bardzo dużą zaraźliwością. W klimacie umiarkowanym, zachorowania najczęściej odnotowuje się późną zimą i wczesną wiosną[2,3,4,5], a więc również w czasie ferii zimowych i w okolicy Świąt Wielkiej Nocy. Okres inkubacji choroby, czyli od chwili zakażenia do pojawienia się objawów, trwa średnio dwa tygodnie[4]. Nie można przewidzieć u kogo ospa wietrzna przybierze postać łagodną, a u kogo wystąpią ciężkie powikłania[1].
Charakterystyczna wysypka, która towarzyszy ospie wietrznej to zmora rodziców i dzieci. Najczęściej występuje na skórze, ale może także pojawić się w okolicach jamy ustnej, gardła, a nawet na rogówce, spojówkach, w krtani, tchawicy lub w okolicach narządów płciowych[4]. Swędzące wykwity są uciążliwe i bolesne, niejednokrotnie towarzyszy im także gorączka, osłabienie i złe samopoczucie[4]. Początkowo wysypka jest widoczna na skórze głowy, twarzy lub tułowiu, następnie pojawia się na kończynach. Pierwszy etap wysypki to czerwone plamki, które zamieniają się w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione klarowną treścią, która mętnieje[2,3,4]. Maluchy często nie mogą powstrzymać się od ich drapania i są niespokojne. Warto więc używać sprawdzonych metod, które odkażą wykwity i zmniejszą świąd. W praktyce wielu rodziców sprawdzają się: chłodne okłady, maści przeciwświądowe czy popularny roztwór gencjany.
Grupy osób szczególnie narażone na ciężki przebieg choroby:[1]
- wcześniaki
- dzieci poniżej 1 roku życia
- młodzież powyżej 13 roku życia i osoby dorosłe
- osoby z obniżoną odpornością
- osoby z chorobami przewlekłymi
- kobiety w ciąży
Ryzyko wystąpienia powikłań, w tym śmierci, jest 10-20 razy większe u niemowląt i dorosłych niż u dzieci w wieku 1-4 lat.[10]
W Stanach Zjednoczonych od 1995 roku szczepienie przeciw ospie wietrznej zostało włączone do Programu Szczepień Powszechnych, dzięki czemu liczba osób trafiających do szpitala w wyniku ciężkiego przebiegu ospy wietrznej zmniejszyła się o blisko 88% w ciągu 7 lat od wprowadzenia szczepienia.[3]
Jak zabezpieczyć dziecko przed ospą wietrzną?
To pytanie z pewnością nurtuje rodziców, którzy planują zimowe atrakcje. Odpowiedź na nie jest prosta. Najlepszą metodą zapobiegania infekcji wirusem ospy wietrznej jest zaszczepienie[8,9]. W Polsce szczepienie przeciw ospie wietrznej jest zalecane przez Ministerstwo Zdrowia wszystkim osobom, które nie chorowały i nie zostały zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych oraz kobietom planującym ciążę, które nie przechodziły ospy wietrznej[7]. Cykl szczepienia składa się z dwóch dawek, które należy podać w odstępie co najmniej 6 tygodni[7,9]. Eksperci zalecają rozpoczęcie szczepienia pomiędzy 13. a 23. miesiącem życia dziecka[9].
Zapamiętaj:
- Wykwity na ciele mogą być jednocześnie w różnych fazach rozwoju[2] (np. w jednej lokalizacji są to plamki, a w innej - pęcherzyki).
- Dzieci zdrowe, które miały kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną, można uchronić przed chorobą lub złagodzić jej przebieg stosując, do 72 godzin od momentu kontaktu z chorym, szczepionkę poekspozycyjną [8,9].
Szczepienie przeciw ospie wietrznej jest obowiązkowe:[1]
- u dzieci z grup ryzyka do 12 roku życia:
- z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby,
- z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji,
- zakażone HIV,
- przed leczeniem immunosupresją lub chemioterapią.
- u dzieci narażonych na zakażenie ze względów środowiskowych:[1,4]
- dzieci do 3 roku życia, uczęszczające do żłobków, klubów dziecięcych;
- dzieci z domów dziecka do 12 roku życia.
Półpasiec występuje głównie u osób dorosłych (powyżej 45 roku życia); z obniżoną odpornością, a także zakażonych wirusem HIV, u których może dojść do uogólnionej choroby [5]. Półpasiec objawia się pęcherzykową wysypką w obrębie obszaru skóry zaopatrywanej przez zakażony wirusem ospy wietrznej zwój czuciowy (dermatom) oraz gorączką, lokalną bolesnością i powiększeniem węzłów chłonnych. Charakterystyczne jest ułożenie wysypki, która zazwyczaj nie przekracza linii pośrodkowej ciała. W prawie 50% przypadków półpaśca u dzieci występuje z zajęciem tułowia. Po ustąpieniu zmian skórnych, mogą pozostawać długotrwałe, uporczywe bóle neuralgiczne [6,7].
Szczepienie przeciw ospie wietrznej nie chroni przed półpaścem
Szczepienie przeciw ospie wietrznej nie chroni przed półpaścem
Osoby zdrowe, które miały kontakt z osobą chorą na ospę wietrzną można chronić przed zachorowaniem, stosując szczepienie w czasie do 72 godzin po kontakcie, które zapewnia ochronę przed zachorowaniem lub łagodniejszy przebieg choroby[6,11,12].
Przebycie ospy wietrznej gwarantuje uzyskanie odporności na całe życie, jednak może nastąpić nawrót w przypadku upośledzenia układu odpornościowego (np. zakażenie wirusem HIV). Po przechorowaniu wirus ospy wietrznej pozostaje w organizmie dziecka w stanie „uśpienia”. Reaktywacja wirusa ospy wietrznej może spowodować wystąpienie półpaśca.
Konsultacja: Prof. dr hab. Elżbieta Ołdak
* * *
[1] http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html
[2] Czajka H. Wysocki J. Szczepienia w profilaktyce chorób zakaźnych, Kraków 2010, 66-67 Wysocki J, Kędziora M., Profilaktyka ospy wietrznej, Ordynator Leków Vol. 5 nr 11-12 (49-50) 2005;
[3] K. Behrman, Jenson, Stanton. Nelson textbook of pediatrics 18th ed. 1366-72, Saunders 2007
[4] Magdzik W., Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i profilaktyka, wydanie VI, alfa-medica press, Bielsko-Biała 2007, s. 221-224;
[5] Duszczyk E., et al. Obciązenia zdrowotne związane z powikłaniami ospy wietrznej przed wprowadzeniem szczepienia obowiązkowego w Niemczech. Zakażenia 2008 r.
[6] Duszczyk E., Talarek E., Marczyńska M., Ospa wietrzna - powikłania i profilaktyka Zakażenia 2/2011r.
[7] Program Szczepień Ochronnych na rok 2012. Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 26 października 2011 r. (poz. 71)
[8] Duszczyk E., Ospa wietrzna – lekka choroba czy zagrożenie, Przegląd Epidemiologiczny, 2004r.
[9] Jackowska T et al. Rekomendacje zespołu ekspertów dotyczące stosowania dwudawkowego schematu szczepień przeciw ospie wietrznej. Pediatria Polska tom 85, nr 3 maj-czerwiec 2010;
Poinformuj znajomych o tym artykule:
REKLAMA
Inne w tym dziale:
- Podnośniki koszowe, usługi dźwigowe. Bydgoszcz REKLAMA
- Żylaki. Leczenie żylaków kończyn dolnych. Bydgoszcz, Inowrocław, Chojnice, Tuchola. REKLAMA
- Ortopeda. Chirurgia ortopedyczna. Medycyna sportowa. Warszawa REKLAMA
- Wzrastająca liczba kontuzji u dzieci i młodzieży – jak zapobiegać urazom?
- Rodzice małych atopików czekają na dostęp do skutecznej terapii
- Opieka wytchnieniowa - to specjaliści są jej sercem
- Mamo, podaj dalej... i pomóż ukraińskiej mamie wejść w temat szczepień ochronnych dzieci
- Grypa atakuje dzieci. Jak zabezpieczyć najmłodszych?
- Najczęstsze objawy ADHD
- Jak zabezpieczyć mieszkanie przed ciekawskim roczniakiem?
- Problem nie tylko dorosłych, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć o kurzajkach u dzieci
- Szczepionki przeciwko grypie dostępne w aptekach i refundowane dla dzieci
- Dylematy młodej mamy, czyli co warto wiedzieć o karmieniu noworodka piersią
- Wszystkie w tym dziale
REKLAMA
